Όσοι είδαμε την τελετή των βραβείων Όσκαρ, σίγουρα μείναμε έκπληκτοι με το χαστούκι που έδωσε ο γνωστός και επιτυχημένος ηθοποιός Will Smith στον παρουσιαστή της τελετής Chris Rock. Πιστεύετε ότι ο γνωστός ηθοποιός σκέφτηκε λογικά πριν ανέβει στη σκηνή; Αν το είχε σκεφτεί καλύτερα για λίγα λεπτά θα επέλεγε να προβεί σε αυτήν την πράξη; Οι περισσότεροι από εμάς υποθέτουμε ότι δε θα το έκανε… Πολύ απλά βρισκόταν εκτός ελέγχου.
Με αφορμή αυτό το συμβάν αξίζει να αναλύσουμε τις συνέπειες μιας παρορμητικής συμπεριφοράς. Το να μην μπορούμε να διαχωρίσουμε τα συναισθήματά μας από τις πράξεις μας μπορεί να οδηγήσει σε οδυνηρές συνέπειες. Είναι επιτακτική ανάγκη να αναγνωρίσουμε ότι εμείς ως άνθρωποι έχουμε την ικανότητα να μην αφήνουμε τα συναισθήματά μας να μας ελέγχουν. Απλώς πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε τη διαφορά μεταξύ αυτού που νιώθουμε και των ενεργειών που επιλέγουμε να κάνουμε. Είναι οι επιλογές μας που μας καθορίζουν ως ανθρώπινα όντα. Ωστόσο, είναι τα συναισθήματά μας που μπορούν να μας κάνουν να διαλύσουμε τα πάντα χωρίς να λάβουμε υπόψη τις συνέπειες.
Οι συνέπειες της παρορμητικής συμπεριφοράς
Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δεν έχουν πάντα μια δεύτερη ευκαιρία όταν τα συναισθήματά τους τους κατακυριεύουν. Για παράδειγμα, αν ο Will Smith κρατούσε όπλο εκείνο το βράδυ, θα μπορούσε να το είχε χρησιμοποιήσει; Υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι στη φυλακή αυτή τη στιγμή που περνούν δύσκολα γιατί άφησαν τα συναισθήματά τους να τους ελέγξουν και να ελέγξουν τις πράξεις τους. Χρειάζονται μόνο λίγα δευτερόλεπτα για να βρεθεί κανείς εκτός ελέγχου και να κάνει κακό σε κάποιον. Τις περισσότερες φορές, όταν ένα άτομο αντιδρά βίαια, μετανιώνει για τις πράξεις του, μόνο όταν ήταν πολύ αργά.
Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να μπορούμε να διαχωρίζουμε τα συναισθήματά μας από τη λογική μας και να μην τα συγχέουμε. Τα συναισθήματά μας δεν είμαστε εμείς. Απλώς νομίζουν ότι είναι. Δεν χρειάζεται να επιτρέψουμε στα συναισθήματά μας να ελέγχουν τις πράξεις μας. Ακριβώς επειδή θέλουμε να βλάψουμε κάποιον δεν σημαίνει ότι πρέπει να το κάνουμε. Χρειάζεται μόνο μια στιγμή απώλειας του ελέγχου για να επηρεάσει δυνητικά ολόκληρη τη ζωή κάποιου.
Έτσι διαχειριζόμαστε τα αρνητικά συναισθήματα που εξωθούν σε παρορμητικές συμπεριφορές
Αναγνώριση συναισθημάτων. Αυτό που θέλουμε είναι να μπορούμε να έχουμε τον έλεγχο των συναισθημάτων μας. Να ξέρουμε τι να νιώθουμε, πώς να το νιώθουμε και πότε να το νιώθουμε. Γιατί για να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας, πρέπει πρώτα να τα αναγνωρίσουμε.
Οριοθέτηση. Θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε όποιον παραβιάζει τα ψυχικά και συναισθηματικά μας όρια. Δεν πρέπει να επιτρέπουμε σε κανέναν να μας βγάλει εκτός ελέγχου, να εκμεταλλευτεί μία κατάσταση και να μην μας σέβεται.
Ας κάνουμε ένα διάλειμμα. Όταν είμαστε εκνευρισμένοι ή στενοχωρημένοι πριν λειτουργήσουμε παρορμητικά, ας κάνουμε μία μικρή παύση, να ηρεμήσουμε και να αντιδράσουμε με ψυχραιμία. Η παρορμητική συμπεριφορά είναι κάτι που μπορεί αργότερα να μετανιώσουμε… Ας μετρήσουμε μέχρι το 10, ας πάρουμε βαθιές ανάσες, ας δώσουμε χρόνο στον εαυτό μας να ηρεμήσει.
Εξάσκηση ενσυναίσθησης. Αξίζει να προσπαθήσουμε να μπούμε στη θέση κάποιου που μας έχει εκνευρίσει για να κατανοήσουμε τι τον οδήγησε σε αυτήν την συμπεριφορά. Η ικανότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου μας βοηθάει να τον κατανοήσουμε καλύτερα. Μπορούμε έτσι να μειώσουμε τις πιθανότητες αρνητικών συναισθημάτων και παρορμητικών συμπεριφορών.
Κεντρική φωτογραφία, από τη ταινία Το κορίτσι που εξαφανίστηκε / Girl Gone, 2014
Κείμενο της Dr Μαρίζας Χατζησταματίου, Ψυχολόγος MSc, PhD, Διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας . my-psychology.gr
