Η ζωή είναι ένα πολύπλοκο ταξίδι με πολλά χρώματα. Διαφορετικά θα ήταν μία βαρετή και γκρίζα προσπάθεια επιβίωσης. Το φαινομενικά “καλό”, σχεδόν πάντα έχει μία σκιά, όπως και το αντίστροφο. Τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά και συναισθήματα συνυπάρχουν καθώς ενσωματώνονται σε όλες σου τις εμπειρίες. Κανείς δεν είναι προορισμένος να βιώνει μόνο ευτυχία ή μόνο δυστυχία, μόνο επιτυχία ή μόνο αποτυχία. Στην προσπάθεια τους να μην πληγωθούν ή να μην απογοητευτούν, πολλοί συντηρούν έναν διαχωριστικό τρόπο σκέψης που χρησιμοποιείται ως αμυντικός μηχανισμός έναντι του συναισθηματικού πόνου. Είναι οι άνθρωποι του “όλα ή τίποτα”.
Γνωστοί για τον ακραίο τρόπο που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα, παραβλέπουν το κύριο νόημα και την προοπτική της κάθε κατάστασης που βιώνουν. Αυτό που επιδεινώνει τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο είναι, πως δεν δίνουν την ευκαιρία στον εαυτό τους να αξιολογήσει γόνιμα και αποτελεσματικά τις καταστάσεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ξεπεράσεις την σκέψη του “όλα ή τίποτα”. Το πιο σημαντικό είναι να έχεις ισχυρή βούληση και δέσμευση πως θα το κάνεις.
Ζωή .. υπό όρους
Θυμήσου τα σχολικά σου χρόνια. Ήταν άραγε διασκεδαστικά; Απολάμβανες την διαδρομή της γνώσης και της κοινωνικοποίησης; Ή μήπως αγωνιούσες συνεχώς για την αξιολόγηση σου από δασκάλους και συμμαθητές; Έτσι ζει κάποιος που εστιάζει συνεχώς στα θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Το μυαλό του βαθμολογεί τα πάντα με συν και πλην. Όχι πως η ζωή δεν είναι αθροιστική, αλλά έχει μεγαλύτερη αξία να την ζεις παρά να την υπολογίζεις. Ένας άνθρωπος που φοβάται να αφεθεί στην ροή της ζωής, είναι κάποιος που δεν διαθέτει το αίσθημα της πίστης. Σαν αποτέλεσμα προσπαθεί να διασφαλίσει όσο περισσότερο μπορεί την θετική της εξέλιξη. Με άλλα λόγια όποτε νιώθει αβοήθητος, ψάχνει να βρει την δύναμη του.. στα άκρα.
Τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι που μόνος του επιβάλλει στον εαυτό του τον οδηγούν συχνά να αποκλείει πολλές από τις ενδιάμεσες δυνατότητες που του δίνονται. Έτσι αυξάνει το άγχος του και μειώνει την ευημερία του. Ο απολυταρχικός τρόπος σκέψης σε συνδυασμό με την διάθεση ελέγχου υπεραπλουστεύει την ζωή, κάνοντας την ταυτόχρονα βαριά και περιοριστική.
Πρώιμη συναισθηματική μάθηση και ευελιξία
Μεγάλο μέρος της συναισθηματικής μάθησης, ανθεκτικότητας και ευελιξίας συμβαίνει κατά την διάρκεια των πρώτων χρόνων της ζωής ενός ανθρώπου. Από τις πρώτες κιόλας εμπειρίες μαθαίνει να αντιμετωπίζει το άγχος του. Να νιώθει την αξία του, να εξερευνά τον εσωτερικό του κόσμο. Αργότερα όλα αυτά γίνονται συνειδητά και του επιτρέπουν να επεξεργάζεται τα πράγματα και έπειτα να λαμβάνει αποφάσεις. Όταν αυτό δεν γίνεται, τότε αποκτά προκαταλήψεις και γίνεται επιφυλακτικός, άρα μη ευέλικτος.
Η επιβίωση είναι ζήτημα εξερεύνησης, ώθησης και καινοτομίας. Να Αυτό επιτυγχάνεται όταν κάποιος είναι σε εγρήγορση και μεταβάλλεται συνεχώς. Ο φόβος και το άγχος δημιουργεί φθορά, διακόπτει την εξέλιξη και οδηγεί σε άκαμπτη συμπεριφορά. Οτιδήποτε νέο θεωρείται επικίνδυνο και ξυπνάει την ανάγκη για έλεγχο. Όλα ξεκινούν από την διάθεση να είναι κανείς τέλειος. Όταν δεν μπορεί δηλαδή να συμβιβαστεί με την μετριότητα.
Πολλά παιδιά αναπτύσσουν από νωρίς τη νοοτροπία της απόλυτης δύναμης ή της απόλυτης αδυναμίας, σε σχέση με τις επιδόσεις τους και την αξία τους. Αργότερα συνεχίζουν στον χώρο της εργασίας τους, εκεί που προσπαθούν να αναγνωριστούν με κάθε τρόπο για να μην νιώσουν ηττημένοι από τις αυτοεκπληρούμενες ανησυχίες τους. Οι γυναίκες βιώνουν την πίεση με την εξωτερική τους εμφάνιση και την υπερβολική κριτική που ασκούν στο σώμα τους.
Πίσω από όλες αυτές τις εκδηλώσεις, κρύβεται η ανάγκη για έλεγχο! Η αίσθηση πως αν κάποιος δεν αναδειχθεί πιο ισχυρός από τους φόβους του κινδυνεύει να γίνει έρμαιο της συναισθηματικής τους έντασης.
“Ασπρόμαυρες” πεποιθήσεις και λάθος επιλογές
Πολλές φορές οι αυτο–περιοριστικές πεποιθήσεις είναι αυτές που σε κάνουν να μην βλέπεις τις ευκαιρίες και ασυνείδητα σε ωθούν σε λάθος επιλογές. Αυτές ξεκινούν από σκέψεις όπως:
- Δεν είμαι αρκετά άξια.
- Υπάρχει κάτι λάθος σε μένα
- Πάντα μου συμβαίνουν αυτά που δεν θέλω.
Άλλες φορές η σκέψη σου μπορεί να γίνεται υπερβολικά θετική, όπως:
- Αν πετύχω αυτό που θέλω όλα θα αλλάξουν.
- Θα εξαφανιστούν όλα μου τα προβλήματα αν επικεντρώσω όλη μου την προσπάθεια σε…
Ο “ασπρόμαυρος” τρόπος σκέψης δημιουργεί πολλή ένταση. Οδηγεί είτε σε συναισθήματα υπερβολικού ενθουσιασμού ή σε συναισθήματα απόλυτης αποθάρρυνσης. Χαλάρωσε και μπες στον κόσμο των πολλών δυνατοτήτων! Εκεί όπου το κάτι είναι καλύτερο από το τίποτα. Εκεί που το τέλειο ένα ατελείωτο κυνήγι χωρίς τέλος.
Βγες από τον φαύλο κύκλο του “όλα ή τίποτα”
Τα άτομα του “όλα ή τίποτα” δεν σταματούν αν δεν πάρουν αυτό που θέλουν. Η αλλαγή του τρόπου σκέψης βρίσκεται στην αποδοχή, την εστίαση και την αυτοσυμπόνοια.
-Είσαι σίγουρα σε σύγκρουση με την ζωή όταν την αντιλαμβάνεσαι μέσα από μια διαρκή πόλωση. Το πιο συμπονετικό πράγμα που μπορείς να κάνεις για να μην υποφέρεις άλλο από τις αντιστάσεις σου, είναι να αποδεχτείς αυτό που φοβάσαι και να κάνεις ειρήνη μαζί του.
-Μην αντιστέκεσαι στις προκλήσεις της ζωής. Πείθοντας τον εαυτό σου πως μπορεί να ελέγξει τα πάντα, το πιθανότερο είναι να την ζεις μονίμως με δυσαρέσκεια.
-Κάνε μία λίστα με όλες εκείνες τις λέξεις που συνήθως χρησιμοποιείς για να χαρακτηρίσεις το πως νιώθεις. Στη συνέχεια παρατήρησε τι επίδραση έχουν επάνω σου αυτές οι λέξεις. Αυτές που σε φορτίζουν η σε αναστατώνουν, προσδιορίζουν τις κρυφές σου φοβίες και σε αποθαρρύνουν. Εκείνες που σε ηρεμούν είναι πιο κοντά στις προσωπικές σου αξίες και αυτές είναι που έχουν περισσότερη σημασία για σένα.
-Αντί να σκέφτεσαι υπερβολικά και να αγχώνεσαι, προσαρμόσου στις τωρινές συνθήκες και κάνε το καλύτερο που μπορείς με αυτές. Δεν μπορείς να διορθώσεις το παρελθόν και δεν μπορείς να ελέγξεις το μέλλον.
-Οι ασπρόμαυρες σκέψεις είναι πράγματι ισχυρές για όσο καιρό παραμένουν ασυνείδητες. Το μόνο που χρειάζεται για να βγεις από τον κύκλο της επανάληψης είναι να βρεις ένα ανθεκτικό και θετικό νόημα ζωής που θα διαμορφώσει την ταυτότητα σου και θα σε ωθήσει να παραμένεις σταθερά δημιουργική.Μην ξεχνάς πως η λύση βρίσκεται πάντα στην επίγνωση.
Κείμενο της συμβούλου Επίτευξης Στόχων, Certified Personal Life Coach ,Σταυρούλας Χριστοπούλου