“Ποτέ δεν είναι αργά για να γίνεις αυτό που θα μπορούσες να είχες γίνει” έχει πει ο George Eliot. Η πεποίθηση ότι η αλλαγή συμπεριφοράς γίνεται πιο δύσκολη με την πάροδο του χρόνου, δεν υφίσταται γι’αυτό έφτασε η στιγμή να “σπάσουμε” τους μύθους της ηλικίας. Έρευνα δείχνει ότι η συμβουλευτική ή η θεραπεία, είναι εξίσου αποτελεσματικά εργαλεία για τους ηλικιωμένους όπως και για τους νεότερους ενήλικες. Τα ηλικιωμένα άτομα διατηρούν την ικανότητα μάθησης απλώς μπορεί να επιτυγχάνεται με βραδύτερο ρυθμό λόγω των γνωστικών αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία.
Τα κεράκια στην τούρτα δεν καθορίζουν πόσο ετών αισθάνεσαι
Έκανα μια ερώτηση στο κοινό μου στα social media, απευθυνόμενη περισσότερο στους άνω των 40, για το πόσο ετών αισθάνονται. Οι απαντήσεις ήταν ποικίλες, αλλά όλοι σχεδόν απάντησαν ότι αισθάνονται νεότεροι κατά 20 χρόνια. Γιατί δεν είναι μόνο τα κεράκια που έχουμε σβήσει που καθορίζουν πόσο αισθανόμαστε:
- Δεν πρέπει ποτέ να αποτελεί εμπόδιο η ηλικία για την προσωπική ανάπτυξη και μεταμόρφωση.
- Η νευροπλαστικότητα επιτρέπει στον εγκέφαλο να προσαρμόζεται και να δημιουργεί νέες συνδέσεις, αμφισβητώντας την αντίληψη της ακαμψίας με την ηλικία.
- Ανεξάρτητα από το φόβο ή την άνεση της ρουτίνας, η υιοθέτηση της αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας για την προσωπική ανάπτυξη.
- Καλλιεργώντας μια νοοτροπία ανάπτυξης, όπου η αφοσίωση και η δουλειά για κάτι που αγαπάμε, μπορούν να αναπτύξουν ικανότητες, είναι ισχυρό εργαλείο προσωπικής βελτίωσης.
Η ζωή είναι ένα εξαιρετικό ταξίδι. Ένα τρενάκι του λούνα παρκ γεμάτο ανατροπές, στροφές και απροσδόκητες παρακάμψεις. Καθώς πλοηγούμαστε μέσα στα χρόνια, συσσωρεύονται εμπειρίες, προκύπτουν προκλήσεις και μεταμορφώσεις διαμορφώνουν την ταυτότητά μας. Η λανθασμένη αντίληψη ότι η αλλαγή γίνεται λιγότερο εφικτή καθώς μεγαλώνουμε συχνά κρατάει τους ανθρώπους πίσω. Στην πραγματικότητα, μπορείς ακόμα να αλλάξεις και να αναπτυχθείς, ανεξάρτητα από τον αριθμό των κεριών που σβήνεις στην τούρτα γενεθλίων σου.
Καταρρίπτοντας τον μύθο της σταθερής προσωπικότητας
Σε αντίθεση με την πεποίθηση ότι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας παγιώνονται με την ηλικία, πρόσφατες έρευνες αμφισβητούν αυτή την αντίληψη. Οι πρώιμες ψυχολογικές θεωρίες πρότειναν σταθερότητα μέχρι την ηλικία των 30 ετών. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι μπορούν να συμβούν σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα και τα επόμενα χρόνια καταρρίπτοντας έναν από τους πιο κοινούς μύθους ηλικίας.
Απελευθέρωση του πλεονεκτήματος της νευροπλαστικότητας
Η νευροπλαστικότητα, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να δημιουργεί νέες συνδέσεις, αμφισβητεί τον μύθο του άκαμπτου εγκεφάλου με την ηλικία. Μελέτες δείχνουν ότι ο εγκέφαλος παραμένει αξιοσημείωτα προσαρμοστικός. Η ενασχόληση με νέες εμπειρίες και η μάθηση διεγείρει τη νευροπλαστικότητα, ενισχύοντας τη γνωστική ευελιξία και την προσωπική ανάπτυξη. Αν θέλεις να μάθεις μια νέα γλώσσα για το επόμενο ταξίδι σου, να η ευκαιρία.
Μπορεί να πάρει λίγο περισσότερο χρόνο
Οι μελέτες δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι ενήλικες είναι λίγο πιο αργοί στο να μαθαίνουν από την ανατροφοδότηση, σε σύγκριση με τους νεότερους ενήλικες. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις φυσιολογικές αλλαγές στη μνήμη και την ταχύτητα σκέψης καθώς οι άνθρωποι γερνούν. Έτσι, αν οι ηλικιωμένοι ενήλικες μαθαίνουν κάτι νέο με ανατροφοδότηση, όπως ένα κουίζ ιταλικών, μπορεί να τους πάρει λίγο περισσότερο χρόνο από ότι στους νεότερους ενήλικες. Παρά το γεγονός αυτό, οι μεγαλύτεροι ενήλικες μπορούν ακόμα να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους με την πάροδο του χρόνου.
Απαλλάξου από την αντίσταση στην αλλαγή
Καθώς μεγαλώνουμε, ο φόβος του αγνώστου και η άνεση της ρουτίνας δημιουργούν αντίσταση στην αλλαγή. Ωστόσο, η υιοθέτηση της αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας για την προσωπική ανάπτυξη. Προσδιόρισε τους τομείς στους οποίους είναι επιθυμητή η αλλαγή, είτε πρόκειται για την υιοθέτηση πιο υγιεινών συνηθειών, είτε για την επιδίωξη νέας καριέρας, είτε για την καλλιέργεια σχέσεων. Η αναγνώριση της ανάγκης για αλλαγή είναι το πρώτο βήμα προς ένα μεταμορφωτικό ταξίδι. Αυτά που κάποτε σε βοήθησαν μέσα σε αυτή τη ζώνη άνεσης, ίσως δεν χρειάζονται πλέον.
Υιοθέτηση μιας νοοτροπίας ανάπτυξης για ανθεκτικότητα
Η “νοοτροπία ανάπτυξης” της ψυχολόγου Carol Dweck, τονίζει ότι η αφοσίωση και η σκληρή δουλειά μπορούν να αναπτύξουν ικανότητες βάζοντας τέλος στους μύθους ηλικίας. Αυτή η νοοτροπία προάγει την ανθεκτικότητα, την επιμονή και την προθυμία να αγκαλιάσει κανείς τις προκλήσεις – ένα ισχυρό εργαλείο για προσωπική βελτίωση σε κάθε ηλικία.
Η λέξη σκληρή δουλειά όμως δεν ακούγεται καλά στο υποσυνείδητό μας, ευκαιρία να την αλλάξουμε. Δυσκολία και σκληρότητα είναι εκτός λεξιλογίου. Τι θα λέγατε να εφαρμόζουμε την φράση “παλεύω για όλα όσα αγαπώ και θέλω να κάνω”. Η μητέρα μου δεν έμαθε να στέλνει ούτε ένα μήνυμα με το κινητό της, αλλά ήταν άριστη στο ψάρεμα. Η θεία μου από την άλλη, κατέχει την τεχνολογία αιχμής στα 80 της. Είναι θέμα προτιμήσεων.
Το ταξίδι δεν έχει όρια
Στο μεγάλο μωσαϊκό της ζωής, κάθε στάδιο προσφέρει ευκαιρίες για ανάπτυξη και μεταμόρφωση. Οι ηλικιωμένοι έχουν ειδικά πλεονεκτήματα που τους βοηθούν να μάθουν και να αλλάξουν συμπεριφορά. Έχουν πολλή “αποκρυσταλλωμένη νοημοσύνη”, η οποία είναι σαν μια συλλογή γνώσεων και εμπειριών που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτές οι γνώσεις είναι χρήσιμες όταν μαθαίνουν νέα πράγματα.
Επίσης, οι ηλικιωμένοι ενήλικες είναι καλοί στο να θέτουν στόχους. Ειδικά αυτούς που σχετίζονται με την ευημερία τους και τους τηρούν περισσότερο από τους νεότερους. Ακόμη και αν τους παίρνει λίγο περισσότερο χρόνο για να μάθουν κάτι καινούργιο, είναι καλά εξοπλισμένοι για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους λόγω των εμπειριών της ζωής τους, των γνώσεων και της προσήλωσης στους στόχους τους.
Ποτέ δεν είναι αργά για να κυνηγήσεις τα πάθη σου. Να επαναπροσδιορίσεις τους στόχους σου ή να επανεφεύρεις τον εαυτό σου. Υπάρχουν ακόμη κεφάλαια που περιμένουν να γραφτούν και περιορίζονται μόνο από τα όρια της δικής σου φαντασίας. Αν σκεφτόσουν να δοκιμάσεις τη ζωγραφική, ακόμη και αν είσαι 60 ετών, καν’το. Πάρε πινέλα και γράψου σε ένα μάθημα εικαστικών. Να θυμάσαι ότι ποτέ δεν είναι αργά να απελευθερώσεις τον καλλιτέχνη που κρύβεις μέσα σου!
Κεντρική φωτογραφία, Cottonbro Studio / Pexels.
Κείμενο, Βασιλική Παπαδάτου, Life & Empowerment Coach.
