Σπάνια η ιστορία µιλάει µε τόσες συνταρακτικές φωνές συγχρόνως…
Στο “Τέλος του κόκκινου ανθρώπου”, το τελευταίο της µυθιστόρηµα-χρονικό, η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς απεικονίζει µέσα από τις µαρτυρίες δεκάδων ανθρώπων τη µετάβαση από την «αυτοκρατορία» της ΕΣΣ∆ στη σηµερινή καπιταλιστική Ρωσία. Λαµπρές πορείες δίπλα σε τραγικά πεπρωµένα, έρωτες αλλά και θάνατοι, ενθουσιασµός και πικρία – η ανθρώπινη µοίρα σε αυτό το βιβλίο δεν είναι κάτι αόριστο: Οι καταιγιστικές εξελίξεις που ακολούθησαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης αποτυπώνονται στις ζωές µεµονωµένων ανθρώπων, που µε αυθεντικούς, ειλικρινείς απολογισµούς-εξοµολογήσεις µάς θυµίζουν τι πραγµατικά µπορεί να σηµαίνει «ενδιαφέρουσα» πολιτική εξέλιξη για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.
Είκοσι χρόνια ιστορίας, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως το 2012, στις ενθυµήσεις γυναικών και ανδρών όλων των ηλικιών και των πολιτικών αποχρώσεων δεν αφήνουν περιθώρια στον αναγνώστη να κλίνει προς τον έναν ή τον άλλον: Το πεπρωµένο του καθενός απ’ αυτούς υποβάλλει δέος και σεβασµό.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα…
Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς γεννήθηκε το 1948 στην Ουκρανία και µεγάλωσε στη Λευκορωσία, όπου έκανε και σπουδές δηµοσιογραφίας. Εργάστηκε ως δηµοσιογράφος, ενώ έγραψε διηγήµατα, θεατρικά έργα, σενάρια για ντοκιµαντέρ. Το κύριο έργο της, όµως, είναι τα βιβλία µαρτυριών που συγγράφει, προσδίδοντας νέα διάσταση στο γραµµατολογικό είδος της λεγόµενης τεκµηριωτικής πεζογραφίας. Το πρώτο της βιβλίο, “Ο πόλεµος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας” (1985, υπό έκδοση από τις Εκδ. Πατάκη), περιέχει µαρτυρίες γυναικών που πολέµησαν στον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο. Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε «αντεθνικό και εξευτελιστικό», γνώρισε όµως τεράστια επιτυχία και είχε την υποστήριξη του Γκορµπατσόφ. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της “Τελευταίοι µάρτυρες“, στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναµνήσεις από τον Β΄ Παγκόσµιο πόλεµο.
Το 1989 η Αλεξίεβιτς αποκάλυψε µε το βιβλίο της “Οι µολυβένιοι στρατιώτες” τη σκληρή αλήθεια για τον δεκαετή «άγνωστο» πόλεµο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η έκδοση, απαγορευµένη για πολλά χρόνια, προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις τόσο από στρατιωτικούς κύκλους όσο και από εκπροσώπους του παλαιού καθεστώτος, οι οποίες µάλιστα κατέληξαν σε δικαστική δίωξη της συγγραφέως. Το 1993 εκδόθηκε το “Μαγεµένοι από τον θάνατο“. “Ρωσία, 1989: η αυτοκτονία ως πολιτικό φαινόµενο”, µε θέµα τις αυτοκτονίες που σηµειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣ∆ µετά την πτώση του κοµµουνισµού, ενώ το 1996 πρωτοκυκλοφόρησε το “Τσέρνοµπιλ“. Το 2013 κυκλοφόρησε στα γαλλικά το “Τέλος του κόκκινου ανθρώπου”, το οποίο απέσπασε την ίδια χρονιά το βραβείο Medicis.
Τα βιβλία της έχουν µεταφραστεί σε 23 γλώσσες ήδη και έχουν διασκευαστεί επανειληµµένα για το θέατρο, τον κινηµατογράφο ή την τηλεόραση. Τον Οκτώβριο του 2015 τιµήθηκε µε το Νόµπελ Λογοτεχνίας, ενώ είχε ήδη αποσπάσει πλήθος άλλων διεθνών διακρίσεων, µεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό βραβείο Θριάµβου, το Βραβείο Λειψίας «για την αµοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη -1998», το γαλλικό Βραβείο «Μάρτυρας του Κόσµου – 1999», το Βραβείο – Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερµανίας. Σήµερα ζει στο Παρίσι.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
