Κανείς δεν γεννιέται έτοιμος να αντιμετωπίσει προβλήματα. Γεννιόμαστε όμως με τη δυνατότητα να αποκτήσουμε τα χαρακτηριστικά που μας κάνουν ανθεκτικούς.
Οι αλλαγές και οι απώλειες στη ζωή μας είναι αναπόφευκτες. Το να μη βρεις όμως ανταπόκριση στον έρωτά σου, να μην περάσεις ένα μάθημα στο πανεπιστήμιο ή να μην τα πας καλά σε μια συνέντευξη δεν είναι και τόσο σημαντικά προβλήματα… Άλλα, όμως, μπορεί να είναι τραγικά, όπως μια φυσική καταστροφή ή η απώλεια ενός αγαπημένου. Ο τρόπος που βιώνουμε αυτά τα προβλήματα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το αποτέλεσμα αλλά και τις ψυχολογικές συνέπειες που θα έχουν σε εμάς και στους ανθρώπους γύρω μας. Κάποιοι άνθρωποι, όταν έρχεται μια κρίση στη ζωή τους, βρίσκουν τη δύναμη να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα ή να το ξεπεράσουν. Μερικοί, μπορεί όχι μόνο να αντέξουν, αλλά και να ευημερήσουν μετά από μια καταστροφή.Άλλοι αφήνονται να βουλιάξουν σε ένα ψυχολογικό τέλμα. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία τα προβλήματα είναι εκείνοι που τους αποκαλούμε ανθεκτικούς. Σίγουρα η ανθεκτικότητα δεν εξαφανίζει τα προβλήματα, αλλά σου δίνει τη δύναμη να συνεχίζεις τη ζωή σου. Η ανθεκτικότητα δεν είναι ένα έμφυτο χάρισμα. Μπορούμε όμως να «γυμνάσουμε» την ψυχή και το μυαλό μας και να τα κάνουμε πιο ανθεκτικά. Απλά στην πορεία της ζωής μας τα χαρακτηριστικά της ανθεκτικότητας είτε ατονούν, διότι μεγαλώνουμε σε ένα επικριτικό και τιμωρητικό περιβάλλον, είτε καλλιεργούνται από ένα περιβάλλον που μας παρέχει ελευθερία, αγάπη και αποδοχή. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας, αν δεν την έχουμε ήδη αποκτήσει;
Καλλιεργούμε την αυτοεκτίμησή μας
Η αυτοεκτίμηση είναι ο κυριότερος παράγοντας που κάνει τους ανθρώπους ανθεκτικούς.Αν υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας τις δυνάμεις μας και τις επιτυχίες μας θα βρούμε τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε μια δυσκολία. Σε περιόδους έντονης κρίσης μπορούμε ακόμη και να γράψουμε σε ένα χαρτί τα θετικά μας χαρακτηριστικά για να τα θυμηθούμε.
Ψάχνουμε έναν σκοπό στη ζωή μας
Όλοι έχουμε ακούσει για ανθρώπους που έχασαν αγαπημένους και βρήκαν τη δύναμη να το ξεπεράσουν αφιερώνοντας τη ζωή τους σε έναν σκοπό. Ωστόσο, τα πράγματα δεν χρειάζεται να είναι τόσο τραγικά για να αποκτήσουμε μια αίσθηση σκοπού στη ζωή μας. Η συμμετοχή μας σε μια οργάνωση ή έναν σύλλογο και η ειλικρινής και ανιδιοτελής αφοσίωσή μας σε μια ιδεολογία μάς βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την κρίση όταν μας χτυπήσει.
Δημιουργούμε ένα κοινωνικό δίκτυο
Το να έχουμε ανθρώπους που μας στηρίζουν και μας φροντίζουν λειτουργεί σαν προστατευτικό δίχτυ την ώρα της κρίσης. Το να μιλήσεις σε ένα αγαπημένο σου άτομο μπορεί να σε ανακουφίσει, επιτρέποντάς σου να μοιραστείς τα συναισθήματά σου και να αποκτήσεις στήριξη. Μπορεί όμως ακόμη να σου προσφέρει θετική ανατροφοδότηση και πιθανές λύσεις.
Γινόμαστε ελαστικοί
Μαθαίνοντας να προσαρμοζόμαστε, ουσιαστικά οχυρωνόμαστε απέναντι στις δυσκολίες. Οι ανθεκτικοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται τις δυσμενείς αλλαγές για να αλλάξουν κατεύθυνση στη ζωή τους και να ευημερήσουν, ενώ οι άνθρωποι που δεν έχουν μάθει να είναι ελαστικοί συνθλίβονται σε κάθε δυσκολία. Όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, απλά υπολογίζεις ρεαλιστικά τι έχεις χάσει και τι σου έχει απομείνει και καθορίζεις την πορεία σου με όποιες συνθήκες είναι δεδομένες. Το να μην προσαρμόζεσαι στις συνθήκες της ζωής είναι σαν να επιμένεις να φοράς καλοκαιρινά ρούχα όταν έρχεται ο χειμώνας.
Παραμένουμε αισιόδοξοι
Το να είσαι ανθεκτικός δεν σημαίνει ότι αγνοείς το πρόβλημα και απλά σκέφτεσαι ότι όλα θα πάνε καλά. Σημαίνει ότι αντιλαμβάνεσαι το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις και νιώθοντας ότι μπορείς να τα καταφέρεις, ελπίζεις ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο. Μπορεί να μην είναι τέλειο, αλλά καλύτερο. Στόχος δεν είναι να είμαστε ευτυχισμένοι. Εξάλλου βιολογικά είναι επικίνδυνο για την υγεία μας το να νιώθουμε μόνιμα την ένταση της ευτυχίας. Όποιος αποζητά τη μόνιμη ευτυχία δημιουργεί τις συνθήκες για τη δυστυχία του. Αρκεί να μην είμαστε δυστυχισμένοι και η ευτυχία έρχεται μερικές φορές σαν δώρο, σαν γιορτή.
Φροντίζουμε τον εαυτό μας
Όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα μπορεί να μην τρώμε σωστά, να μη γυμναζόμαστε και να μην κοιμόμαστε. Έτσι, όμως, εξασθενούμε τον εαυτό μας σωματικά και κάνουμε πιο δύσκολο το να μπορέσουμε να βρούμε ψυχική δύναμη. Πρέπει πάντα να φροντίζουμε τη φυσική μας κατάσταση διότι ένας εξασθενημένος οργανισμός δεν μπορεί να είναι ψυχολογικά ανθεκτικός.
Αναλαμβάνουμε δράση
Φτιάχνουμε μια λίστα με πιθανά πράγματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάστασή μας και δοκιμάζουμε πολλά από αυτά μέχρι να βρούμε εκείνο που θα μας ικανοποιήσει. Φυσικά, σε πολλά θα αποτύχουμε πριν βρούμε τις κατάλληλες ενέργειες. Οπότε ανθεκτικότητα είναι και η αποδοχή της αποτυχίας σαν μέρος μιας προσπάθειας, και η επιμονή.
Παραμένουμε αντικειμενικοί
Όταν μας σαρώνει η απελπισία πρέπει να βρούμε τη δύναμη να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε το πρόβλημά μας αντικειμενικά. Σαν να ήταν το πρόβλημα κάποιου άλλου. Και έπειτα να σκεφτούμε πώς θα συμβουλεύαμε αυτό το άλλο πρόσωπο να αντιδράσει.
Βάζουμε στόχους
Όταν έχουμε ένα πρόβλημα πρέπει αμέσως να βάλουμε κάποιον στόχο για να προχωρήσουμε. Η αδράνεια κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ο στόχος μας δεν χρειάζεται να είναι μεγάλος και τρανός, αλλά θα πρέπει να ακολουθηθεί και από άλλους, μικρότερους στόχους. Προχωράμε βήμα βήμα ανάλογα με τις δυνάμεις μας. Το πρώτο βήμα ίσως κάποιες φορές να είναι το να σηκωθούμε από το κρεβάτι, να πλυθούμε και να βγούμε έξω. Έστω κι αυτό, όμως, είναι ένα πρώτο βήμα προς έναν μεγαλύτερο στόχο.
Βρίσκουμε ανθρώπους που έχουν το ίδιο πρόβλημα με εμάς
Το να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος, βοηθάει. Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που μοιράζονται το ίδιο πρόβλημα είτε σε συλλόγους είτε στο διαδίκτυο. Η ομαδική θεραπεία, επίσης, θα μπορούσε να είναι μια διέξοδος αν το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό για να το αντιμετωπίσουμε μόνοι μας. Εξάλλου, το να μπορούμε να ζητάμε βοήθεια είναι μέρος της ανθεκτικότητας, διότι σημαίνει ότι έχουμε τη διάθεση να προχωρήσουμε τη ζωή μας και να κάνουμε ένα βήμα προς τη βελτίωση.
Μαρία Κοκκινου,
Τεύχος Ιουνίου 2015
