Ένας νάρκισσος μπορεί κατά βάθος να είναι ανασφαλής και πολύ εύθραυστος. Ίσως αυτό να σε αφήνει αδιάφορη, αφού έτσι κι αλλιώς η συμπεριφορά του σε ταλαιπωρεί, αξίζει όμως να γνωρίζεις πως υπάρχει και αυτή η εκδοχή της προσωπικότητάς του. Ναι, πρόκειται για το νάρκισσο με το γνωστό “μεγαλοπρεπές” στυλ, που την ίδια στιγμή όμως πάσχει από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στον πυρήνα του ο ναρκισσιστής εξακολουθεί να περιστρέφεται γύρω από μια υπερβολική ανάγκη για προσοχή και επιβεβαίωση, πολύ εύκολα όμως “σπάει” όταν δεν τη λαμβάνει.
Συχνά θα ακούσεις ένα τέτοιο νάρκισσο να λέει: “Είμαι τόσο κακός σε αυτό, έτσι δεν είναι;” ή “Κανείς δεν με συμπαθεί πραγματικά” και την ίδια στιγμή –κι εδώ είναι η διαφορά από τη μετριοφροσύνη- να περιμένει την απάντηση: “Όχι, είσαι καταπληκτικός” ή “Μα τι λες, όλοι σε βρίσκουν τόσο αγαπητή”. Με λίγα λόγια, πρόκειται για το νάρκισσο που η αυτοεκτίμησή του εξαρτάται από τους άλλους και πολλές φορές επιλέγει να κρύβει την αλαζονεία του μεταφράζοντάς τη σε ανασφάλεια.
Προστάτεψε τον εαυτό σου από ναρκισσιστικές συμπεριφορές
Αμυντικές αντιδράσεις: Ο “ευαίσθητος” ναρκισσιστής συχνά αντιδρά με υπερβολικά αμυντική συμπεριφορά όταν απειλείται το εγώ του. “Μετά από ό,τι έχω κάνει για σένα, μου φέρεσαι έτσι;”
Αδυναμία χειρισμού της κριτικής: Ακόμα και η εποικοδομητική ανατροφοδότηση μπορεί να μοιάζει με προσωπική επίθεση. “To λες επειδή δε μπορείς να είσαι σαν εμένα!”
Ανάγκη για επιβεβαίωση: Αναζητά συνεχώς θαυμασμό και επιβεβαίωση για να διατηρήσει την εικόνα του εαυτού του. “Έβαλα όλη μου την προσπάθεια σε αυτό το project αλλά για άλλη μια φορά κανείς δεν το εκτιμάει”.
Μετατόπιση ευθυνών: Όταν τα πράγματα πάνε στραβά, συχνά κατηγορούν τους άλλους αντί να αναλαμβάνουν την ευθύνη. “Για άλλη μια φορά με κάνεις να φαίνομαι ο κακός της υπόθεσης”.
Συναισθηματική αστάθεια: Μπορεί να ταλαντεύεται μεταξύ “μεγαλοπρέπειας” για παράδειγμα “Μου κάνουν εντύπωση τα τόσο καλά λόγια που λαμβάνω από τους άλλους” ή βαθιάς αμφιβολίας για τον εαυτό του “Ίσως τελικά να είμαι μια αποτυχημένος”, ανάλογα με το πώς τον αντιμετωπίζουν οι άλλοι.
Δύο διαφορετικά είδη “εύθραυστου” νάρκισσου
Το “κλειδί” για να καταλάβεις και να εντοπίσεις την ανασφάλεια του “εύθραυστου” ναρκισσιστή είναι να αντιληφθείς ποιο είναι το κίνητρο πίσω από τη συμπεριφορά του, με ποια πρόθεση δηλαδή επιλέγει κάθε φορά αυτή τη στάση:
Ο αυθεντικά εύθραυστος νάρκισσος: Ακόμα και οι ναρκισσιστές έχουν στιγμές αμφιβολίας για τον εαυτό τους, ανασφάλειας ή συναισθηματικού πόνου. Κάτω από τον εγωκεντρισμό και την υπερβολική αυτοπεποίθηση, μπορεί να κρύβονται βαθιά ριζωμένα τραύματα και ανασφάλειες.
Ο χειριστικά εύθραυστος νάρκισσος: Πολλοί ναρκισσιστές χρησιμοποιούν εκδηλώσεις που βγάζουν προς τα έξω μια εύθραυστη πλευρά μόνο και μόνο για να κερδίσουν τη συμπάθεια, να κρίνουν ή να μεταθέσουν την ευθύνη.
Αυτή η χειριστικά εύθραυστη εκδοχή του νάρκισσου μπορεί να είναι εξουθενωτική για όποιον είναι κοντά του. Ο χειρισμός του απαιτεί να επιστρατεύσεις ένα μείγμα υπομονής, ορίων και συναισθηματικής αποστασιοποίησης. Σε αντίθεση με τους φανερούς ναρκισσιστές, οι εύθραυστοι ναρκισσιστές είναι πιο ευαίσθητοι, επιρρεπείς στην αυτολύπηση, πληγώνονται εύκολα, θυματοποιούνται.
Ο τρόπος για να επιβιώσεις από τις συμπεριφορές του “εύθραυστου” ναρκισσιστή
Θέσε τα όριά σου: Nα είσαι ξεκάθαρη σχετικά με τις συμπεριφορές που ανέχεσαι ή όχι και μην αφήνεις την ενοχή ή τον οίκτο να σε επηρεάζει.
Μην προσπαθείς να τον διορθώσεις: Ξέρεις πόσο λαχταρά την επιβεβαίωση ένα νάρκισσος, όταν λαμβάνει το αντίθετο αντιδρά κι αυτό σε κάνει να νιώθεις ότι απέτυχες. Επικεντρώσου στη διάχειριση των δικών σου συναισθημάτων και αντιδράσεων (όχι στο να τους αλλάξεις).
Απόφυγε τα συναισθηματικά παιχνίδια του: Μείνε αποστασιοποιημένη συναισθηματικά, επιστράτευσε λογική και επιχειρήματα και απόφυγε να τροφοδοτήσεις την ανάγκη τους για ένταση και δράμα.
Δέξου τα συναισθήματά τους με ενσυναίσθηση: Aναγνώρισε τα συναισθήματά τους χωρίς όμως να ικανοποιείς την ανάγκη τους για υπερβολική επιβεβαίωση. Για παράδειγμα: Αντί για “Έχεις δίκιο, σε αδικούν ενώ είσαι τόσο καταπληκτικός”, μπορείς να πεις, “Βλέπω πόσο δύσκολο είναι για σένα αυτό που περνάς”.
Και φρόντισε να προστατεύεις τον εαυτό σου: Οι ναρκισσιστικές σχέσεις μπορεί να είναι εξαντλητικές. Εάν νιώθεις να έχει ξεπεραστεί το όριό σου ή να μη μπορείς να ελέγξεις μια τέτοια κατάσταση, μοιράσου το με φίλους, ζήτησε υποστήριξη, συμβουλέψου ακόμα και ειδικό.
Σε μια εποχή που ενθαρρύνει τον εγωκεντρισμό μέσα από μηνύματα όπως “το αξίζεις” ή “φρόντισε τον εαυτό σου”, ενισχύεται έντονα η πεποίθηση πως προτεραιότητα έχουν οι προσωπικές επιθυμίες και η ευχαρίστηση. Αυτή η εστίαση ενθαρρύνει τις ναρκισσιστικές συμπεριφορές, κάνοντας ανθρώπους επιρρεπείς σε αυτές, να απορροφώνται περισσότερο από τον εαυτό τους και να τροφοδοτούνται από τη διαρκή προσοχή των άλλων πάνω τους. Όταν δε, τη στερούνται το ακλόνητο “εγώ” τους εμφανίζεται πολλές φορές ως εύθραυστο.
Αυτό που θα σε βοηθήσει είναι να παρατηρείς και να αναγνωρίζεις κάθε φορά: Αν ένας νάρκισσος είναι αυθεντικά εύθραυστος, μπορεί να είναι και μια ευκαιρία αμοιβαίας επικοινωνίας μαζί του με στόχο ακόμα και τη βελτίωση της σχέσης ή την ανάπτυξη. Όταν όμως η εύθραυστη πλευρά του εμφανίζεται μόνο όταν χρειάζεται κάτι από σένα.. βεβαιώσου ότι οι αισθητήρες αυτό-προστασίας σου είναι ενεργοποιημένοι και πάρε τα μέτρα σου!
Kεντρική φωτογραφία, Canva.
Kείμενο της Life & Business Coach Δήμητρας Τσόγκα.
