Το Λονδίνο παραμένει και φέτος το κέντρο της τέχνης με μια μεγάλη έκθεση αφιερωμένη στο κίνημα του σουρεαλισμού, αλλά και επικές εκθέσεις αφιερωμένες στους Francis Bacon, Lucian Freud και Louise Bourgeois. Το Παρίσι, εγκαινιάζει το εικαστικό του ημερολόγιο με τον πατέρα της αφηρημένης τέχνης Wassily Kandinsky, ενώ η άνοιξη σηματοδοτείται από την αναδρομική έκθεση του διάσημου αρχιτέκτονα Antoni Gaudi. Τον Μάρτιο φιλοξενείται στην Ιταλία ο πρωτοπόρος γλύπτης της Αναγέννησης, Donatello και παράλληλα τον ίδιο μήνα θα παρουσιαστεί στο Pirelli HangarBicocca το βάθος της εικαστικής καριέρας του πολισχιδoύς καλλιτέχνη Steve Mcqeen. Δύο γυναίκες αντιπρόσωποι του Μοντερνισμού, η Georgia O’Keeffe και η Barbara Kruger σφραγίζουν τις εκθέσεις στα βόρεια την Ελβετία και το Βερολίνο αντίστοιχα. Στην Ελλάδα η αναδρομική έκθεση με έργα του Νίκου Εγγονόπουλου και το επικό αφιέρωμα στα γλυπτά του Γιαννούλη Χαλεπά οριοθετούν τον υπερρεαλισμό και τη γλυπτική. Ανακαλύψτε τις 12 must see Ευρωπαϊκές εκθέσεις τέχνης για 2022.
#1 Francis Bacon: “Man And Beast”, Royal Academy of Art, Λονδίνο
Στην έκθεση του Francis Bacon “Man and Beast” απεικονίζονται όλα τα αισθήματα του κτήνους που παραμένουν ισχυρά στους ανθρώπους. Ο φόβος, η λαγνεία, η οργή. Παράλληλα στο νέο βιβλίο «Bacon in Moscow» του Άγγλου γκαλερίστα, Τζέιμς Μπιρτς, γίνεται μία τολμηρή προσπάθεια να οργανωθεί μια πρωτοποριακή αναδρομή του έργου του καλλιτέχνη στο ανακαινισμένο Central House of Artists της Μόσχας.
Ο Michael Peppiatt, ο επιμελητής της έκθεσης υποστηρίζει ότι τα έργα του καλλιτέχνη αποτελούν ένα κομμάτι της άγριας, αγροτικής του παιδικής ηλικίας στην Ιρλανδία, την οποία, όμως, απεχθανόταν. Γι’ αυτό ο Bacon παραμόρφωσε το ανθρώπινο σώμα απεικονίζοντας σχεδόν άμορφες φιγούρες, ενώ τα ζώα και η κίνησή τους αποδίδονται βιωματικά από προσωπική παρατήρηση. Θεωρούσε ότι η απρόσκοπτη συμπεριφορά των ζώων είναι αυτή που βοηθά στην κατανόηση της αληθινής φύσης της ανθρωπότητας. Άλλωστε πάντα συμβουλευόταν βιβλία άγριας φύσης και ειδικά εκείνα με τις φωτογραφίες του Eadweard Muybridge του 19ου αιώνα με ανθρώπους και ζώα σε κίνηση.
Στην έκθεση παρουσιάζεται το έργο του της δεκαετίας του 1980 που ήταν εμπνευσμένο από την κλασική ελληνική τραγωδία. Μία σειρά ταυρομαχιών του Bacon του 1969. Μορφές ανθρώπων παραμορφωμένων και βασανισμένων, όπως ο Πάπας που ουρλιάζει (Head VI, 1949), καθώς και παράξενα, υβριδικά πλάσματα που περιέχονται στους πρώιμους πίνακές του με θέμα τη Σταύρωση. Διάρκεια έκθεσης: 29 Ιανουαρίου-17 Απριλίου 2022.
#2 Lucian Freud: “Νέες Προοπτικές”, National Gallery, Λονδίνο
Γιορτάζοντας τα 100 χρόνια από την γέννηση του Lucian Freud (1922–2011) οι «Νέες Προοπτικές» αναδεικνύουν την επιτομή στην ψυχογραφική διεισδυτικότητα της δουλειάς του. Από τα πρώτα οικεία πορτρέτα του καλλιτέχνη, έως τους μεγάλης κλίμακας καμβάδες και τα μνημειώδη γυμνά του.
Η εξέλιξη του Freud διαφαίνεται μέσα από 60 πίνακες ισχυρών δημοσίων προσώπων αλλά και από ιδιωτικές μελέτες πορτραίτων φίλων και συγγενών. Οι «Νέες Προοπτικές» εστιάζουν στην αδιάλλακτη δέσμευση του καλλιτέχνη στη ζωγραφική του 20ου αιώνα. Διάρκεια έκθεσης: 1 Οκτωβρίου 2022- 22 Ιανουαρίου 2023.
#3 Antoni Gaudi: Αναδρομική έκθεση, Μουσείο D’Orsay, Παρίσι
Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του ηγέτη του ισπανικού αρχιτεκτονικού μοντερνισμού, Antoni Gaudi (1852-1926) αποκαλύπτει ότι οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί αποτέλεσαν μόνο ενδιάμεσους σταθμούς για την σύλληψη του δικού του πρωτοποριακού στυλ. Εκτίθενται το στούντιο του αρχιτέκτονα, οι καινοτόμες τεχνικές της εργασίας του και τα φανταστικά του έργα. Σχέδια, μοντέλα και έπιπλα είναι ένας τρόπος για να αντιληφθεί κανείς το μνημειώδες σύμπαν αυτού του μοναδικού καλλιτέχνη. Η αισθητική αναμόρφωση της Καταλωνίας του 19ου και του 20ου αιώνα οφείλεται στον ίδιο, ενώ ο ημιτελής καθεδρικός ναός της Σαγκράδα Φαμίλια στην Βαρκελώνη είναι ένα μίγμα παθιασμένης αρχιτεκτονικής, φυσικών στοιχείων και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Διάρκεια έκθεσης: 12 Απριλίου-17 Ιουλίου 2022.
#4 Georgia O’Keeffe: Fondation Beyeler, Ελβετία
Η εξαιρετική μορφή της σύγχρονης αμερικανικής τέχνης του 20ου αιώνα η Georgia O’Keeffe (1887–1986) προσφέρει μια αντιπροσωπευτική επισκόπηση του πολύπλευρου έργου της μέσα από 85 έργα που προέρχονται από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Η έκθεση στο Fondation Beyeler της Βασιλείας, υπογραμμίζει τον ιδιαίτερο τρόπο της O’Keeffe να στοχάζεται το περιβάλλον της και να μεταφράζει τις αντιλήψεις της σε εντελώς πρωτόγνωρες εικόνες της πραγματικότητας είτε αφηρημένες είτε φυσικές.
«Σπάνια κάποιος αφιερώνει χρόνο για να δει πραγματικά ένα λουλούδι. Το έχω ζωγραφίσει αρκετά μεγάλο ώστε οι άλλοι να βλέπουν αυτό που βλέπω εγώ»! Με τα λόγια αυτά ως οδηγό ο καθένας αντιλαμβάνεται την οπτική της O’Keeffe. Μια οπτική που κινείται μεταξύ αφαίρεσης και παραστατικότητας. Ο επικαιρικός χαρακτήρας των έργων της σε συνδυασμό με τη λεπτή και σεβαστή προσέγγισή της στη φύση την κατατάσσουν στην πιο ενδιαφέρουσα ζωγράφο τοπίων και φύσης του 20ού αιώνα. Διάρκεια έκθεσης: 23 Ιανουαρίου-22 Μαίου 2022.
#5 Wassily Kandinsky: “H Οδύσσεια της αφαίρεσης”, Atelier des Lumieres, Παρίσι
Η καθηλωτική έκθεση «Kandinsky, η Οδύσεια της αφαίρεσης» που παρουσιάζεται από τις 18 Φεβρουαρίου στο Παρίσι αποκαλύπτει την ζωγραφική αναζήτηση του καλλιτέχνη. Aπό την θεατρικότητα του ιμπρεσιονισμού, τον ονειρικό φοβισμό και τον πουαντιλισμό μέχρι τους πειραματισμούς και τις παρουσιάσεις του στην αφαίρεση. Γι’ αυτό και το Atelier des Lumieres συνοδεύει τα έργα του με μουσικές επιλογές που δημιουργούν έναν διάλογο με το αφηρημένο σύμπαν του Kandinsky.
Η έκθεση κατακλύζεται από την εντυπωσιακή χρήση του σχήματος και του χρώματος. Ωστόσο, χωρίζεται σε δύο μέρη. Tο πρώτο τμήμα περιλαμβάνει παραστατικά έργα επηρεασμένα και από την ρωσική λαογραφία. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στο πιο αφηρημένο και πειραματικό έργο του καλλιτέχνη. Διάρκεια έκθεσης: 18 Φεβρουαρίου 2022- 1 Ιανουαρίου 2023.
#6 «Σουρεαλισμός Πέρα από τα Σύνορα», Tate Modern στο Λονδίνο
Η έκθεση «Σουρεαλισμός- Πέρα από τα σύνορα» που παρουσιάστηκε στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στην Αμερική τον Οκτώβρη του 2021, διασχίζει τον ατλαντικό και προσγειώνεται στις αίθουσες της Tate Morden στο Λονδίνο. Είναι μια έκθεση που διερευνά τον σουρεαλισμό ως περίπλοκη παγκόσμια δημιουργική γλώσσα, με ιστορικές, εθνικές και τοπικές διαφορές.
Περιφρονώντας τον ορθολογισμό και τον λογοτεχνικό ρεαλισμό, οι έντονα επηρεασμένοι από τον Σίγκμουντ Φρόιντ σουρεαλιστές, πίστευαν ότι η λογική κατέστειλε τη δύναμη της φαντασίας, βαραίνοντάς την με ταμπού. Άλλωστε πίστευαν ότι και ο Καρλ Μαρξ. Πως η ψυχή είχε τη δύναμη να αποκαλύψει τις αντιφάσεις της καθημερινότητας πυροδοτώντας την επανάσταση.
Γνωστά έργα τέχνης από πρωτοπόρους του κινήματος, συμπεριλαμβανομένων των Max Ernst και Giorgio de Chirico, του André Breton και της Frida Khalo παρουσιάζονται στην έκθεση μαζί με λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους ο Abdul Kader El Janabi και ο Hector Hyppolite. Ο Πορτογάλος ποιητής και καλλιτέχνης Cruzeiro Seixas και ο Αργεντινός ζωγράφος Antonio Berni, που υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής στη Νότια Αμερική. Διάρκεια έκθεσης: 24 Φεβρουαρίου – 29 Αυγούστου 2022.
#7 Louise Bourgeois: “The Woven Child” Hayward Gallery, Λονδίνο
Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση της θρυλικής εικαστικού Louise Bourgeois (1911-2010) με τίτλο “The Woven Child” επικεντρώνεται αποκλειστικά σε έργα με υφές και υφάσματα και πραγματοποιείται αρχές Φεβρουαρίου στην Hayward Gallery του Λονδίνου. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες της καριέρας της, η Bourgeois άρχισε να ενσωματώνει στην τέχνη της υφάσματα από την καθημερινή ζωή. Υφάσματα συνδεδεμένα με όλα τα στάδια της ζωής της. Αυτό εξελίχθηκε σε ένα ποικιλόμορφο σύνολο, από μνημειακές εγκαταστάσεις μέχρι παραστατικά γλυπτά και αφηρημένα κολάζ υφασμάτων. Με την έκθεση αυτή συνοψίζεται αυτό το εφευρετικά συναρπαστικό τελευταίο κεφάλαιο του έργου της Louise Bourgeois. Διάρκεια έκθεσης: 9 Φεβρουαρίου – 15 Μαίου 2022.
#8 Barbara Kruger: Νέα Εθνική Πινακοθήκη, Βερολίνο
Την άνοιξη του 2022 η Αμερικανίδα εννοιολογική καλλιτέχνιδα Barbara Kruger (γεννημένη το 1945) αναπτύσσει μια νέα συγγραφική εγκατάσταση, καταλαμβάνοντας όλη την αίθουσα του δεύτερου ορόφου της Νέας Εθνικής Πινακοθήκης του Βερολίνου.
Γνωστή από τη δεκαετία του 1970, η Kruger έκανε τη διαφορά παρουσιάζοντας μεγάλου σχήματος αφίσες με έντονα τυπωμένα συνθήματα. Συνθήματα που συνεχίζουν να αμφισβητούν τα κοινά κοινωνικά στερεότυπα από φεμινιστική και από καταναλωτική σκοπιά. Ως φόρος τιμής στον Mies van der Rohe και στο διάσημο κτίριο του στο Βερολίνο, τα βασικά μέρη της αρχιτεκτονικής του κτηρίου παραμένουν ανέγγιχτα από την καλλιτεχνική παρέμβαση της Kruger. Η οπτική της εικαστικού στο εσωτερικό του διαφανούς κτιρίου είναι ευδιάκριτη. Η γραφιστική δύναμη των γραμμάτων, μειωμένη μόνο στο μαύρο, λευκό και κόκκινο, δημιουργεί μια έντονη αντίθεση με την αρχιτεκτονική. Διάρκεια έκθεσης: 29 Απριλίου – 28 Αυγούστου 2022.
#9 Steve McQueen: Pirelli HangarBicocca στο Μιλάνο
Η πρωτοποριακή προσέγγιση του McQueen με την δημιουργία ταινιών για το βάθος της εικαστικής του καριέρας παρουσιάζονται στο Pirelli HangarBicocca του Μιλάνου. Η έκθεση γίνεται σε συνεργασία με την Tate Modern του Λονδίνου και εκτός από εμβληματικά κομμάτια, θα περιλαμβάνει νέα επιλογή έργων του καλλιτέχνη.
Ακροβατώντας ανάμεσα στο Λονδίνο και το Άμστερνταμ τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια
ο Steve McQueen ασκεί επιρροή στην επέκταση του τρόπου, με τον οποίο οι καλλιτέχνες δουλεύουν με τον κινηματογράφο. Ως ιδιόμορφος κινηματογραφιστής, σεναριογράφος και τελικά καλλιτέχνης εστιάζει το ριζοσπαστικό του όραμα στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης κατάστασης. Με συγκινητικό και προκλητικό τρόπο αντιμετωπίζει σύγχρονα ζητήματα και θέματα, όπως η ταυτότητα του ανθρώπου. Διάρκεια έκθεσης: 31 Μαρτίου-31 Ιουλίου 2022.
#10 Donatello– «Η Αναγέννηση» στο Fondazione Palazzo Strozzi στην Ιταλία
Η ισχυρή εκφραστικότητα της τέχνης του Donatello (1386-1466) αποδεικνύει ότι είναι ο ανυπέρβλητος των ομότεχνών του. Με αυτή την ιστορική έκθεση με κεντρικό έκθεμα τον μπρούντζινο Δαβίδ, ο Donatello σπάει τις παραδόσεις της γλυπτικής δίνοντας μία ανθρώπινη διάσταση στα έργα του. Γι’ αυτό και ο Δαβίδ του Donatello αντιπαρατίθενται με αριστουργήματα άλλων Ιταλών δασκάλων της Αναγέννησης. Όπως οι Brunelleschi, Masaccio, Andrea Mantegna, Giovanni Bellini, Raphael και Michelangelo.
Επιμελημένη από τον Francesco Caglioti και η ενιαία έκθεση διαδραματίζεται σε δύο χώρους. Στο Palazzo Strozzi και το Museo Nazionale del Bargello. Έτσι η έκθεση μοιάζει να “συνομιλεί” με ιστορικά σημεία της Φλωρεντίας. Διάρκεια έκθεσης: 19 Μαρτίου – 31 Ιουλίου 2022.
#11 Νίκος Εγγονόπουλος « Ο Ορφέας του Υπερρεαλισμού», Μουσείο Θεοχαράκη, Αθήνα
Το σπουδαίο ζωγραφικό έργο του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) ζωντανεύει στη αναδρομική παρουσίαση της δουλειάς του που φιλοξενείται στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη από τις 10 Φεβρουαρίου.
Στο εικαστικό του σύμπαν του κορυφαίου Έλληνα υπερρεαλιστή συνυπάρχουν πολλά. Η υπέρβαση της πραγματικότητας, την οποία πρεσβεύει ο υπερρεαλισμός. Γνωρίσματα της βυζαντινής ζωγραφικής, σύμβολα της Μεταφυσικής περιόδου της ζωγραφικής του Giorgio de Chirico και μία έντονη ελληνικότητα. Στοιχεία ετερόκλητα που συνθέτουν την εικαστική του γραφή, η οποία όμως παραμένει αντισυμβατική ακόμα και σήμερα. Διάρκεια έκθεσης: 10 Φεβρουαρίου – 5 Ιουνίου 2022.
#12 Γιαννούλης Χαλεπάς – «Δούναι και Λαβείν», Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Θεσσαλονίκη
Στη μεγάλη αναδρομική έκθεση Δούναι και Λαβείν είναι σμιλευμένη όλη η μυθιστορηματική ζωή του κορυφαίου Έλληνα γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά (1851-1938). Ο αμφίδρομος τίτλος της ταιριάζει με την διαδικασία της δημιουργικής του πορείας. Η δύναμη της αμοιβαιότητας στον εικαστικό του χώρο καταγράφεται στα κατάστιχα του εργαστηρίου του με δάνεια, αναφορές, επιδράσεις από άλλους καλλιτέχνες ή από έργα της αρχαιότητας. Σε όλα αυτά, ο Χαλεπάς δίνει την δική του διάσταση με τα δημιουργήματά του να αναπτύσσονται στο πατρικό εργαστήριο.
Εκτίθενται περισσότερα από 150 έργα, που χωρίζονται σε τρία στάδια όσες και οι περίοδοι της καλλιτεχνικής του παραγωγής. Τα νεανικά χρόνια, η περίοδος που έζησε στην Τήνο μετά την επάνοδό του από το ψυχιατρείο της Κέρκυρας, η εποχή που έζησε στην Αθήνα. Τελικά, στον πληθωρικό ρυθμό του Χαλεπά, συμπυκνώνονται όλες οι εσωτερικές διεργασίες, με την ελευθερία των επιλογών και της έκφρασης να χαρακτηρίζουν την τέχνη αυθεντική. Διάρκεια έκθεσης: 18 Φεβρουαρίου- 5 Ιουνίου 2022.
Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν θεατρικά και μουσικά δρώμενα, διαλέξεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ανάμεσα τους η παράσταση «ΧΑΛΕΠΑΣ» σε σκηνοθεσία Αργυρώς Χιώτη. Η παράσταση θα φιλοξενηθεί στη Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, από τις 10 έως τις 27 Φεβρουαρίου.
Κείμενο της Βασιλικής Σιαντή, Managing Director / Sianti Gallery.
