Ο Σεπτέμβρης είναι ένας μήνας τέχνης για την πόλη, καθώς πραγματοποιείται η μεγάλη διοργάνωση Art Athina. Η νέα οπτική ταυτότητα της αθηναϊκής φουάρ σύγχρονης τέχνης, που μετρά τριάντα ένα συναπτά έτη διοργάνωσης, αποτυπώνεται σε μια εντυπωσιακή αφίσα με την υπογραφή του πολυβραβευμένου δημιουργικού γραφείου G Design Studio. Από τις 19 έως τις 23 Σεπτέμβρη, στο Ζάππειο, συλλέκτες, επιμελητές και όσοι αγαπούν την τέχνη έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν εντυπωσιακά και ενδιαφέροντα έργα στα booths ογδοντά ενός γκαλερί από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Tίποτα δεν είναι καλύτερο από το να έχουμε inside information για την Art Athina. Ζητήσαμε από κορυφαίες αθηναϊκές γκαλερί με μακροχρόνια συμμετοχή να μας μεταφέρουν το πνεύμα της φετινής διοργάνωσης Art Athina και τις προσδοκίες τους από αυτήν.
Ρεβέκκα Καμχή: “Μέσα από την τέχνη καταλαβαίνουμε όσα συμβαίνουν σε εμάς και στον περιβάλλοντα χώρο”
“Φέτος για την Art Athina, θα στήσουμε μια μικρή έκθεση στο περίπτερό μας” δήλωσε στο BEAUTÉ η Ρεβέκκα Καμχή από την ομώνυμη γκαλερί που το περσινό περίπτερο της ήταν το πιο πολύχρωμο και πρωτότυπο μιας και ήταν στρωμένο με υφαντά κιλίμια. “Κάθε χρόνο, επιχειρούμε να φτιάξουμε μια κατάσταση κάπως διαφορετική. Πιστεύω ότι στις εμπορικές εκθέσεις μπορεί να ζαλιστείς αν περπατάς από περίπτερο σε περίπτερο και βλέπεις εκατοντάδες έργα. Αναγνωρίζω φυσικά ότι ο σκοπός είναι το εμπόριο αλλά ως επιμελήτρια με ενδιαφέρει η αίσθηση που παίρνει κανείς από έναν χώρο και πως αντιλαμβάνεται τα έργα μέσα σε ένα πλαίσιο στο σύνολό τους.
Ο τίτλος της -μικρής- έκθεσης είναι “Δωμάτιο Φλόριντα” (Florida room) η ονομασία που δίνεται σε ένα δωμάτιο που φτιάχνεις πρόσθετο στο σπίτι σου που ακουμπάει στον κήπο και είναι περιτρυγυρισμένο από τζαμάκια. Η ιδέα ξεκίνησε από ένα ταξίδι που είχα πάει με τους γονείς μου όταν ήμουν 15 χρόνων στην Νέα Υόρκη και επισκεφθήκαμε την αγαπημένη ξαδέλφη του πατέρα μου Ματίλντ. Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση στο προάστιο που έμενε ότι τα σπίτια δεν είχαν φράχτες. Εδώ στην Ελλάδα όλα τα σπίτια έχουν φράχτη και εκεί το γρασίδι απλά τελείωνε στο πεζοδρόμιο και το σπίτι στεκόταν στην μέση της πρασινάδας. Στο σπίτι της που μας είχε καλέσει για μεσημεριανό είχε ένα τέτοιο δωμάτιο και μας άναψε και κεριά, παρότι ήταν μεσημέρι, για να τον τιμήσει.
Τα έργα στην πλειονότητα τους θα είναι σε πράσινο χρώμα όπως η τέχνη μπορεί να είναι ένα παράθυρο προς κάποια κατεύθυνση προς τον έξω κόσμο. Η έννοια του φράχτη / και η έλλειψή του/ το μέσα και το έξω, ο επισκέπτης που περνάει από τον διάδρομο και ο επισκέπτης που επιλέγει να μπεί μέσα στον χώρο είναι κάποιες από τις σκέψεις που θα θέλαμε να μοιραστούμε με το κοινό. Η τέχνη είναι συχνά ένα εργαλείο για να καταλάβουμε πράγματα που συμβαίνουν σε εμάς και στον περιβάλλοντα χώρο μας. Οι καλλιτέχνες Ντιάννα Μαγκανιά, Αλέξανδρος Γεωργίου και Ζήσης Μπλιάτκας φτιάχνουν έργα ειδικά για την έκθεση. Οι υπόλοιποι καλλιτέχνες Ρίτα Ακερμάνν, Τάκις, Βούλφγκανγκ Τίλμανς, Γκαμπριέλ Ορόσκο συμπληρώνουν την εικόνα αυτή” πρόσθεσε η Ρεβέκκα Καμχή.
Βασιλική Σιάντη: “Στο booth L27 εκτίθενται μετα-σουρεαλιστικά έργα που συμπληρώνουν την οπτική ταυτότητα της φουαρ”
“Στην φετινή πολυμορφική διοργάνωση θα μας βρείτε στο Booth L27, με τον τίτλο “Τρεις Ζωγραφικές της Παραίσθησης” δήλωσε η Βασιλική Σιάντη από την Sianti Gallery που συμμετέχει στην φουάρ εδώ και δεκατέσσερα χρόνια. “Τρεις καλλιτέχνες αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη της ανανέωσης της ζωγραφικής εκθέτουν μετα-σουρεαλιστικά έργα, που συμπληρώνουν την οπτική ταυτότητα της φουαρ. Ο Λεωνίδας Γιαννακόπουλος ζει και δουλεύει σε δυο παράλληλα σύμπαντα, σε αυτό ενός από τους πιο δραστήριους street artists στην Αθήνα και την Ευρώπη και σε αυτό ενός ζωγράφου στο σύγχρονο σύμπαν της τέχνης.
Ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του είναι ασπρόμαυρο με κύριο χαρακτηριστικό τις υβριδικές μορφές όπου τμήματα και σπαράγματα προϋπαρχόντων αντικειμένων ή όντων συμπλέκονται μεταξύ τους σε ένα πολύπλοκο όλο. Η Λίλα Μπελιβανάκη παρουσιάζει ένα περίπλοκο Τοτέμ που αποτελείται από ζωγραφικές συνθέσεις. Το έργο “Ototeman-In Memoriam” περιλαμβάνει στοιχεία δύο διαφορετικών πολιτισμών και καταφέρνει να τα δέσει σε μία αρμονική εικαστική παρουσίαση. Ο Βασίλης Σελιμάς κάνει ένα είδος ζωγραφικού κολάζ: Όλα είναι διαλυμένα, θραυσματικά, ανασυγκολλημένα. Αφηγείται τις προσωπικές του ιστορίες χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη την ανθρώπινη φιγούρα, ενώ τα παιδιά αποτελούν τον πυρήνα της δουλειάς του. Στο booth L27 της φουαρ η οριακή αποδόμηση των μορφών και των συμβόλων παραμορφώνουν τον ίδιο τον αρχιτεκτονικό χώρο σε έναν άλλο ψυχεδελικής αισθητικής” προσθέτει.
Παραισθητικό, οραματικό παζλ
“Μια ολόκληρη ιστορία της ζωγραφικής παρελαύνει μπροστά στο θεατή, από μεσαιωνικά μοτίβα έως ζωγραφικές εκδοχές του μοντέρνου και από κει στην ποπ αρτ και τα κόμικς αλλά και τα video games. Οι τρεις τους αποδέχονται ότι η ζωγραφική οπτική έχει μεταβληθεί και χρησιμοποιεί τη διαδικασία του τηλεοπτικού zapping ή του διαδικτυακού surfing ως συστατικά στοιχεία μιας νέας ζωγραφικής αντίληψης. Αν η λεγόμενη σχολή της Λειψίας στην Ευρώπη και η Καλιφορνέζικη σκηνή γύρω από το περιοδικό Juxtapoz διέλυσαν το προ-μοντέρνο ταμπού της χρήσης μιας και μόνο ζωγραφικής γλώσσας σε ένα τελάρο, εισάγοντας κάθε είδους τροποποιήσεις, αυτοί οι τρεις ζωγράφοι εξερευνούν τις (απ’ ό,τι φαίνεται, απεριόριστες) δυνατότητες αυτού του ζωγραφικού μείγματος” σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης και καθηγητής ΕΜΠ, Θανάσης Μουτσόπουλος σχετικά με αυτό το παραισθητικό, οραματικό παζλ, που συνθέτει όλες τις εκφάνσεις της μαζικής κουλτούρας, των κόμικς και των street art, των video games ακόμα και των τατουάζ.
Λουκία Θωμοπούλου: “H “Eξοδος” είναι μια γιορτή ανθεκτικότητας, ενότητας και ομορφιάς”
Την Ενότητα Project φέτος επιμελείται η Λουκία Θωμοπούλου, ιδιοκτήτρια της γκαλερί Sealed Earth σε Αθήνα και Σαντορίνη. Η Λουκία, που διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία την πρώτη biennale σύγχρονης κεραμικής στο Μουσείο προϊστορικής Θήρας με πολύχρονη εμπειρία σε διαχείριση ανεξάρτητων χώρων τέχνης μας είπε το σκεπτικό της επιμελητικής της πρότασης για την ενότητα που ξεπερνά τα αναμενόμενα και δίνει φωνή σε όσους μιλούν χαμηλόφωνα για την τέχνη.
“Τα Project Spaces είναι ανεξάρτητοι χώροι τέχνης, μη κερδοσκοπικοί πολιτιστικοί οργανισμοί, αίθουσες που διευθύνονται από καλλιτέχνες, ατελιέ και μικρές νέες γκαλερί. Πρόκειται για μια μειονότητα στην μεγάλη έκθεση της Art Athina. Είμαστε οι μικροί, οι λίγοι και βρισκόμαστε στην πίσω έξοδο του Μεγάρου. Στον πυρήνα της, η “Έξοδος”, είναι η αρχή ενός ταξιδιού. Επέλεξα να χρησιμοποιήσω την έννοια της εξόδου και της μειονότητας για να προβάλουμε την καλή του πλευρά. Να μιλήσουμε για τα ταξίδια της ελπίδας, πολιτιστικής ανταλλαγής και προσαρμογής.
Η τρέχουσα κατάσταση των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και εντάσεων στην περιοχή μας, οι συνέπειες του εκτοπισμού, αλλά και η γενικότερη μετακίνηση των ανθρώπων σε αναζήτηση νέου τόπου. Το σκεπτικό είναι να βρούμε τα σημεία επαφής της πολιτιστικής ποικιλομορφίας που δημιουργεί αυτή η συνθήκη. Σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι συγκρούσεις και η παγκόσμια προσφυγική κρίση καθορίζουν την αφήγηση της εποχής μας, κάλεσα τους συμμετέχοντες να στοχεύσουν σε έργα που θα έχουν ενσυναίσθηση, κατανόηση και διάλογο.
Η “Έξοδος” δεν είναι μια εξερεύνηση των αγώνων. Είναι μια γιορτή της ανθεκτικότητας, της ενότητας και της ομορφιάς που προκύπτει όταν οι πολιτισμοί συγκρούονται. Μέσα από την εξερεύνηση των ταξιδιών για επιβίωση και ελπίδα, πώς η πολιτιστική ανταλλαγή προσαρμόστηκε και επηρέασε τις ζωές μας, την καθημερινότητα μας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα φύλα, την μόδα, το φαγητό, την αισθητική μας, και τις σχέσεις μας με τις θρησκείες. Οι φωνές μας είναι μια έκφραση της ανθεκτικότητας, της ενότητας και της ομορφιάς που έρχεται όταν οι πολιτισμοί αναμιγνύονται και μια αναγνώριση των κοινοτήτων και των ατόμων που, στην επιδίωξή τους για μια νέα ζωή, έχουν εμπλουτίσει τις κοινωνίες μας και τον παγκόσμιο πολιτισμό” τόνισε η Λουκία Θωμοπούλου για την ενότητα Project.
Γκαλερί Καλφαγιάν: “Η Art Athina προωθεί τη σύγχρονη σκηνή τέχνης στην Ελλάδα”
“Mε την επίμονη προσπάθεια του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης, η Art Athina, από την δημιουργία της μέχρι σήμερα, κατάφερε να καθιερωθεί ως ο πιο δυναμικός θεσμός για την προώθηση της σύγχρονης σκηνής στην Ελλάδα. Από την πρώτη στιγμή της λειτουργίας της γκαλερί πιστεύαμε ότι ο θεσμός της Art Athina θα έπαιζε σημαντικό ρόλο στην εικαστική σκηνή της Αθήνας αλλά και γενικά της Ελλάδας. Η Art Athina είναι μια σημαντική πλατφόρμα επικοινωνίας της εγχώριας σκηνής με το διεθνές γίγνεσθαι και για αυτόν το λόγο θα πρέπει να ενισχυθεί ο διεθνής της χαρακτήρας και η οργάνωσή της σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα των art fairs. Επίσης, θα πρέπει να ξεπεραστεί η προκατάληψη ότι ο εμπορικός χαρακτήρας της αναιρεί τον πολιτιστικό της ρόλο.
Ενώ στην πραγματικότητα, όπως συμβαίνει παγκοσμίως, οι φουάρ είναι εμπορικές εκθέσεις τέχνης. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο, αντιθέτως πρόκειται για αμφίδρομη διαδικασία στην εικαστική σκηνή.Η διαρκώς εξελισσόμενη αγορά τέχνης στην Ελλάδα και η ύπαρξη στη χώρα μας σημαντικών συλλεκτών και συλλογών με διεθνή εμβέλεια, είναι παράγοντες καθοριστικής σημασίας, που μπορούν να προσελκύσουν επιμελητές, γκαλερίστες, καλλιτέχνες, μουσεία και ιδρύματα του εξωτερικού καθώς και συλλέκτες. Η Art Athina είναι ένας δίαυλος επικοινωνίας με το φιλότεχνο κοινό το οποίο μέσα σε λίγες μέρες μέσα στις αίθουσες του Ζαππείου μπορεί να γνωρίσει τις τρέχουσες τάσεις της εικαστικής σκηνής” ανέφεραν χαρακτηριστικά στο BEAUTÉ από την γκαλερί Καλφαγιάν.
Συμπερίληψη & βιωσιμότητα στην Art Athina
Με κεντρικό άξονα τη σύγχρονη τέχνη, η Art Athina, έχει ενισχυμένη την παρουσία του design. Ακολουθεί τις διεθνείς τάσεις και δίνει έμφαση στην “συμπερίληψη” και στη “βιωσιμότητα”. H φετινή διοργάνωση θα δώσει την ευκαιρία στο φιλότεχνο κοινό να παρακολουθήσει τις πλέον πρόσφατες προτάσεις των γκαλερί, να δει ιστορικά έργα και να έρθει σε επαφή με τις τάσεις των αιθουσών τέχνης από το εξωτερικό. Πολυσυλλεκτική και πλούσια σε περιεχόμενο δεν θα περιοριστεί μόνο στους γνωστούς χώρους του Ζαππείου, οι οποίοι αποτελούν από το 2019 τη σταθερή έδρα της. Θα ενεργοποιήσει αθέατες γωνιές του κτιρίου και θα επεκταθεί, επίσης, τόσο στον ευρύτερο χώρο που περιβάλλει το μέγαρο, όσο και στον γειτονικό θερινό κινηματογράφο «Αίγλη».
Το πρόγραμμα της Art Athina 2024
“Εκδίωξη από τον Κήπο: Το χώμα ως ένας φακός για να είμαστε-στον-κόσμο”: Τα έργα που έχει επιλέξει να παρουσιάσει ο Πάνος Γιαννικόπουλος στο φετινό πρόγραμμα υπό τον τίτλο “Εκδίωξη από τον Κήπο: Το χώμα ως ένας φακός για να είμαστε-στον-κόσμο”, πραγματεύονται τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις των περιβαλλοντικών ζητημάτων, τη σεξουαλικότητα και το συναίσθημα. Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν στον κήπο του Ζαππείου.
“Ηappy me, happy we”: O Νικόλας Βαμβουκλής, επιμελείται τη φετινή ενότητα Performance με τίτλο “Ηappy me, happy we” με την υποστήριξη του Flux Laboratory Athens μετά από ανοιχτή πρόσκληση προς όλες τις συμμετέχουσες αίθουσες τέχνης. Οι θεματικές των έργων, αφορούν στην ελευθερία, στην έκφραση των ταυτοτήτων, στις δυναμικές που αναπτύσσονται στις κοινότητες, στις (μη) ανθρώπινες σχέσεις και σε έννοιες όπως η φροντίδα, η οικολογία, η βιωσιμότητα, οι κρίσεις και οι επείγουσες καταστάσεις.
Συζητήσεις με την Ολυμπία Τζώρτζη: Κύριος θεματικός άξονας των συζητήσεων που επιμελείται η Ολυμπία Τζώρτζη (η περσινή επιμελήτρια της ενότητας Projects) είναι η σχέση των γκαλερί και των καλλιτεχνών, αναδεικνύοντας την αντιμετώπιση των προκλήσεων χωρίς αντιπαλότητες και την αναζήτηση λύσεων με βάση όσων ισχύουν και σε διεθνές επίπεδο.
Projects: Aνεξάρτητοι χώροι τέχνης, μη κερδοσκοπικοί πολιτιστικοί οργανισμοί, αίθουσες που διευθύνονται από καλλιτέχνες, ατελιέ και μικρές νέες γκαλερί αποτελούν την ενότητα που επιμελείται η Λουκία Θωμοπούλου υπό τον τίτλο “Έξοδος”.
Main: Αίθουσες τέχνης από την Ελλάδα και το εξωτερικό παρουσιάζουν τις προτάσεις τους.
Design: Γκαλερί και σχεδιαστές που συνδυάζουν άψογα την ομορφιά των παραδοσιακών ελληνικών τεχνικών με το πιο σύγχρονο, ευφάνταστο και πρωτοποριακό design δημιουργώντας αντικείμενα που διατρέχουν ένα ευρύ φάσμα αισθητικής, θα συνθέσουν την ενότητα που επιμελούνταιο Μάνθος Καλούμενος και η Τίνα Δασκαλαντωνάκη (Mare Studio).
Kids’ Educational Program
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά “Planet Art” που σχεδίασε και φέτος για την Art Athina o μη κερδοσκοπικός διεθνής κοινωνικός φορέας Σύγχρονης Τέχνης και Πολιτισμού, ΚROMA με κεντρικό άξονα την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, περιλαμβάνει δημιουργικά εργαστήρια ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής, κολάζ, μικτής τεχνικής και θεατρικού παιχνιδιού. Για πρώτη φορά, η Art Athina και το Kroma, συνεργάζoνται με την ομάδα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας Life is For All ώστε στα εκπαιδευτικά εργαστήρια να συμπεριληφθούν παιδιά και έφηβοι με μαθησιακές δυσκολίες και νευροαναπτυξιακές ιδιαιτερότητες.
Η Art Athina 2024 διεξάγεται στο Ζάππειο Μέγαρο από 19 έως 23.09.
Kεντρική φωτογραφία, G Design Studio
Κείμενο, Μίνα Καραγιάννη Μουσειολόγος – Επιμελήτρια /@museum.ephemera
