Το καλύτερο μέρος για να γίνει μια έκθεση που αφορά το νερό, δεν είναι άλλο παρά ένα νησί. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, οι Σπέτσες, το νησί των αρωμάτων, των αγωνιστών και των καραβοκύρηδων που υψώνει πάλι τη σημαία. Αυτή τη φορά είναι η σημαία της Τέχνης. Με τον τίτλο ομπρέλα “The water or the wave”, η έκθεση, περιλαμβάνει δύο εκθέσεις: Tης Paola Pivi “I wish I am fish” και της Εύας Παπαμαργαρίτη “All that now flows through us”. Η έκθεση, φιλοξενείται στην Αναργύρειο-Κοργιαλένιο Σχολή, σε αυτά τα κτίρια μοναδικής αρχιτεκτονικής αξίας που απλώνονται πάνω στη θάλασσα και είναι σχεδιασμένα από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Ζίζηλα.
Ο κόσμος από την θέση του κύματος
Οι δύο αυτές εκθέσεις είναι μέρος της αποστολής του AMA House. Σκοπός, είναι η ενθάρρυνση της παραγωγής και παρουσίασης νέων έργων τέχνης που δεν έχουν εκτεθεί στην Ελλάδα, παρέχοντας μια πλατφόρμα τόσο για Έλληνες όσο και για διεθνείς καλλιτέχνες. Στο φετινό εκθεσιακό πρόγραμμα, το νερό, διατηρεί κεντρικό ρόλο. Παρουσιάζεται ως στοιχείο ρευστότητας και μεταμόρφωσης, υπερβατικό στον χρόνο και τον χώρο και ταυτόχρονα σωματικό.
Καθρεφτίζει κύματα της φεμινιστικής σκέψης και συνδέεται με σύγχρονα περιβαλλοντικά και πολιτικά ζητήματα αμφισβητώντας τις διχοτομήσεις μεταξύ φύσης και πολιτισμού. Το νερό κινείται, διαχέεται μέσα από παλίρροιες, συνδέει, καταρρέει, φέρει, μεταβολίζει, ωθεί, συγκρατεί και προσελκύει σε βάθη. Ειδικά για κάθε νησί, είναι και οξύμωρο γιατί ενώ περιβάλλεται από νερό σχεδόν πάντα έχει έλλειψη νερού.
H σκέψη μέσα από την υδάτινη οπτική
Πανταχού παρόν, το νερό διαπραγματεύεται την ανθρώπινη σύμβασή μας με τον μη ανθρώπινο κόσμο. Πώς μπορούμε να σκεφτούμε μέσα από την υδάτινη οπτική; Μπορούμε να δούμε τον κόσμο από την θέση του κύματος, όπως συμβαίνει στο έργο της Pivi ή μήπως να μιμηθούμε τους ενσώματους υδρολογικούς κύκλους, όπως στο σύμπαν της Παπαμαργαρίτη; Η Παπαμαργαρίτη και η Pivi επισημαίνουν τη δομή και τη συνείδηση του εαυτού μέσα στη γλώσσα, τη φόρμα και την αφήγηση ιστοριών, καθώς και το όριο μεταξύ ελέγχου και γνώσης.
Τα έργα τους εμβαθύνουν στο θέμα των εναλλακτικών αφηγήσεων και της πορείας του χρόνου αντικατοπτρίζοντας την επίδρασή τους στο τοπίο. Και οι δύο αυτές εκθέσεις διασχίζουν τις έννοιες της μνήμης και της επιθυμίας, ενώ ταυτόχρονα ονειροπολούν με έναν υδάτινο τρόπο, εκτός τόπου και χρόνου. Πρόκειται, συνολικά, για μια ταλάντευση μεταξύ του νερού και του κύματος, της ευθραυστότητας και της ορμής, η οποία υπερτονίζει την ένταση μεταξύ των υλικών αναφορών και της ενέργειας που τις εμψυχώνει.
Αποσπασματικός χρόνος & μυθοπλασία
Το νέο έργο-ανάθεση της Εύας Παπαμαργαρίτη με τίτλο “All that now flows through us” είναι μια οπτικοακουστική εγκατάσταση που παρουσιάζεται στην έκθεση “The water or the wave”. Παραπέμπει σε νανουρίσματα εσωτερικούς μονολόγους, διαπλεκόμενες σκέψεις, συναισθήματα και συναισθηματικές προσλήψεις που ταλαντεύονται μεταξύ φυσικού, ψηφιακού και εσωτερικού τοπίου. Ο χρόνος στο έργο της Παπαμαργαρίτη είναι αποσπασματικός, τα παρελθόντα, τα παρόντα και τα μέλλοντα είναι επανακατασκευασμένα, ανώφελα και πληθυντικά.
Πολλαπλές, διαπλεκόμενες προσωρινότητες αναζητούν τις φόρμες και τα σώματά τους, ενώ συγχρόνως ξεδιπλώνονται. Τρισδιάστατες οντότητες που προσομοιάζουν γλυπτά διασυνδέονται και συμπίπτουν. Η Εύα Παπαμαργαρίτη είναι καλλιτέχνις που ζει στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Έχει σπουδάσει αρχιτεκτονική και έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στo Royal College of Art. Κινούμενη εικόνα, ήχος, τυπώματα και γλυπτικές εγκαταστάσεις είναι τα στοιχεία στα οποία επικεντρώνεται το έργο της εικαστικού. Διερευνούν τη σχέση και κατάρρευση των ορίων μεταξύ ψηφιακού χώρου και φυσικής πραγματικότητας, εστιάζοντας στη δυναμική διασύνδεση και αλληλεπίδραση των συμβάντων μεταξύ των δύο αυτών συστημάτων.
Το έργο της Παπαμαργαρίτη, αναπτύσσεται στη μετέωρη στιγμή και τον χώρο. Εκεί όπου γκροτέσκο, μυθοπλασία και ρεαλισμός συγκρούονται και αναδύεται ένα μείγμα από διαφορετικές πραγματικότητες. Η έρευνα και η πρακτική της εικαστικού, ασχολείται με θέματα που σχετίζονται με τις έννοιες της ταυτοποίησης και της μεταμόρφωσης. Αλλά και με την ιδέα της ταυτόχρονης ύπαρξης, τη συγχώνευση και διάλυση του περιβάλλοντός μας με το εικονικό, το καθημερινό, το απόκοσμο και το εξαιρετικό.
84 χρυσόψαρα πετούν πάνω από τον Ειρηνικό
Η γεννημένη στην Ιταλία Paola Pivi παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα έργα των τελευταίων είκοσι ενός ετών. Η πρακτική της περιλαμβάνει εγκαταστάσεις, φωτογραφίες, βίντεο και περφόρμανς οι οποίες εξερευνούν το παιχνίδι μεταξύ ερμηνείας και συγκειμενοποίησης και χαρακτηρίζονται από αιχμηρό πνεύμα. Δημιουργεί μοναδικές και αμφίρροπες καταστάσεις που προκαλούν τις συμβατικές αντιλήψεις και επαναπλαισιώνουν το οικείο μέσα στο ανοίκειο.
Το έργο “Ι wish I am fish” που δανείζει τον τίτλο του στην έκθεση, είναι η φιλμική τεκμηρίωση μιας περφόρμανς η οποία πραγματοποιήθηκε στη Νέα Ζηλανδία. Μέσα σε έναν απρόβλεπτο χώρο το βίντεο παρακολουθεί ογδόντα τέσσερα χρυσόψαρα, επιβαίνοντα σε ένα αεροπλάνο που πετά πάνω από τη Νέα Ζηλανδία για τρεις ώρες. Κάθε μια από τις ογδόντα τέσσερις θέσεις του αεροπλάνου καταλαμβάνεται από μια γυάλα που περιέχει από ένα χρυσόψαρο. Το “I wish I am fish” είναι ένα έργο που αμφισβητεί την πραγματικότητα και το νόημα. Προκαλεί τις αντιλήψεις μας για την κλίμακα, τη χειρονομία, την ομηρία και την από-συγκειμενοποίηση των σωμάτων και των μορφών.
Η δουλειά της Pivi προσφέρει παιγνιώδη αλληλεπίδραση και βαθύτερο στοχασμό. Σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της που παρουσιάζεται σε μια από τις σχολικές αίθουσες της Α.Κ.Σ.Σ., το “Χωρίς Τίτλο (Pearls)”, χρησιμοποιεί σειρές από μαργαριτάρια σε διάφορες σκιάσεις. Παραλληλίζει τη σχολαστική επιστρωμάτωση που δημιουργούν τα στρείδια στην επιφάνειά τους με τη δουλειά του ζωγράφου πάνω στον καμβά.
Μύθοι & θρύλοι από το Αλικούντι έως τις Σπέτσες
Σε μια διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, φυσικού και τεχνητού, η πρακτική της Pivi δεν επιστρατεύει ειδικά εφέ ή άλλες τεχνικές επεξεργασίας. Επαφίεται αποκλειστικά σε απρόσμενες δράσεις που λαμβάνουν χώρα σε απροσδόκητους χώρους. Για την έκθεση “The water of the wave”, -την πρώτης της έκθεση στην Ελλάδα- παρουσιάζει στις Σπέτσες την μεγάλης κλίμακας φωτογραφία “Alicudi From Underwater”. Η φωτογραφία αιχμαλωτίζει το ιταλικό νησί Αλικούντι, όπως αυτό φαίνεται κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Το Αλικούντι, στο οποίο η καλλιτέχνις έμενε για τρία χρόνια, είναι ένα μικρό ηφαιστειογενές μέρος, γνωστό για τους μυστικούς μύθους και τους θρύλους του. Με αυτόν τον τρόπο, η Pivi παραλληλίζει το Αλικούντι με τις Σπέτσες. Επισημαίνει πώς τα δύο νησιά συνδυάζουν την ειρηνική απομόνωση με ιστορίες που στοιχειώνουν. Σαν αυτές που ανακάλεσε ο Τζον Φόουλς (ένας από τους διάσημους διδάσκοντες της Σχολής). Όσοι τυχεροί ταξιδέψουν στις Σπέτσες, στο νησί της Μπουμπουλίνας αλλά και της ζωγράφου Ελένης Μπούκουρα-Αλταμούρα, ας δώσουν λίγο από τον χρόνο τους σε αυτές τις δύο πολύ ιδιαίτερες εκθέσεις.
Η έκθεση “The water or the wave” στην Αναργύρειο-Κοργιαλένιο Σχολή διαρκεί μέχρι τις 15 Ιουλίου 2024.
Κείμενο, Μίνα Καραγιάννη Μουσειολόγος – Επιμελήτρια /@museum.ephemera
