Η Oprah Winfrey το χαρακτήρισε ένα σκαλοπάτι για να φτάσεις στο μεγαλείο. Η ηθοποιός και νικήτρια των Όσκαρ Lupita Nyong’o το περιγράφει ως το δρόμο προς την ανακάλυψη. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κόλιν Πάουελ είπε ότι είναι ανοιχτό μυστικό για την επιτυχία. Ποιο είναι αυτό; Το… λάθος!
«Ο μόνος άνθρωπος που δεν κάνει ποτέ λάθος είναι ο άνθρωπος που δεν κάνει ποτέ τίποτα…» T. Roosevelt
Σκέψου όλα τα λάθη που έχεις κάνει στη ζωή σου. Στην ουσία αυτά ευθύνονται για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς σου. Συλλογίσου πως τελικά εξαιτίας των σφαλμάτων σου έμαθες να αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες της ζωής. Είναι τα λάθη που σε βοήθησαν να αποκτήσεις εκείνες τις εμπειρίες οι οποίες σε έκαναν καλύτερο άνθρωπο. Είναι τα λάθη που επιτάχυναν την εξέλιξη των κοινωνικών σου δεξιοτήτων και σε δίδαξαν πως τίποτα στη ζωή δεν έρχεται εύκολα και ανώδυνα.
Η ικανότητα σου να κάνεις λάθη
Ας είμαστε ειλικρινείς, κανείς δεν θέλει να κάνει λάθη και να χάνει χρόνο, ενέργεια ή χρήματά του. Γι ‘αυτό πρέπει να κάνουμε μια προσπάθεια να μάθουμε από όλα όσα θα προτιμούσαμε να μην είχαν συμβεί. “Πατέρας” της λειτουργικής φιλοσοφίας και της ρεαλιστικής φιλοσοφίας, ο John Dewey, κατέστησε αυτό το σημείο προφανές τονίζοντας: «Το άτομο που σκέφτεται πραγματικά, μαθαίνει τόσο από τις αποτυχίες του όσο και από τις επιτυχίες του».
Η άντληση σοφίας από τα λάθη δεν συμβαίνει αυτόματα. Απαιτεί σκέψη και προβληματισμό. Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουμε είναι πως θεωρούμε βέβαιο ότι μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει μόνο αν διαθέτουμε αρκετή ενσυναίσθηση και διάθεση να αφήσουμε στην άκρη τον εγωισμό. Θέλει συνειδητοποίηση και υποχωρήσεις. Χρειάζεται να παραδεχτούμε πως η ανθρώπινη φύση είναι ικανή να κάνει και αυτό. Να σφάλλει!
Διαφορά λάθους και αποτυχίας
Το να κάνεις λάθος δεν είναι το ίδιο με το να αποτυγχάνεις. Η αποτυχία είναι το αποτέλεσμα λανθασμένης δράσης, ενώ το λάθος συνήθως είναι η λανθασμένη δράση. Όταν κάνεις ένα λάθος, μπορείς να μάθεις απ’ αυτό και μπορείς να έχεις την ευκαιρία να το διορθώσεις. Από μια αποτυχία, όμως, μπορείς μόνο να μάθεις!
Πάρε την ευθύνη
Αν πιστεύεις ότι τα ξέρεις όλα και αν είσαι σίγουρη πως δεν κάνεις ποτέ λάθος, τότε μάθε πως δεν ανήκεις στο “κλαμπ” των έξυπνων ανθρώπων. Ήρθε η ώρα να μετακινήσεις λίγο το «εγώ» σου στο πλάι. Να καταλάβεις πως ζωή δεν είναι να εντυπωσιάσεις τους άλλους για το αλάνθαστο του χαρακτήρα σου, αλλά να εντυπωσιάσεις τον εαυτό σου γι’ αυτά που μπορείς να καταφέρεις παραμένοντας ταπεινή.
Η δική μου συμβουλή στο σημείο αυτό είναι η εξής: Ποτέ μην κατηγορείς κάποιον άλλον για τη δική σου δυστυχία. Μόνο εσύ είσαι υπεύθυνος για εσένα! Τα λάθη σου, οι αποτυχίες σου, όπως και οι επιτυχίες σου είναι δικά σου κατορθώματα! Φράσεις τύπου «αυτός φταίει που τον πίστεψα», «με παρέσυρε» η «με παραπλάνησε» δείχνουν δικές σου αδυναμίες και κανενός άλλου. Μάθε να αναλαμβάνεις την πλήρη ευθύνη. Μόνον έτσι θα διδαχθείς από το κάθε μικρό ή μεγάλο λάθος που θα κάνεις.
Χρησιμοποίησε το παρελθόν
Σκέψου ότι βλέπεις τη ζωή σου μέσα από έναν φακό. Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να αλλάξεις το παρελθόν σου. Μπορείς όμως να διαμορφώσεις εκ νέου τις αντιλήψεις σου και να ερμηνεύσεις τις εμπειρίες του παρελθόντος με βάση το αποτέλεσμα. Ήταν αυτό που ήθελες; Πήγες ένα βήμα παραπέρα στους στόχους σου; Η αναγνώριση του παρελθόντος, μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε από τα λάθη μας. Μας βοηθά να εντοπίσουμε αλλαγές που είναι υποχρεωτικό να γίνουν για να προχωρήσουμε μπροστά ώστε να ανοίξουμε πόρτες για ένα καλύτερο μέλλον. Να χτίσουμε γέφυρες που θα δώσουν στη ζωή μας την αξία που εμείς θέλουμε, σύμφωνα με τις επιθυμίες μας.
Δώσε χρόνο στον εαυτό σου
Σε όποια χρονική στιγμή της ζωής σου κι αν βρίσκεσαι, δώσε στον εαυτό σου χρόνο. Το χρόνο να προβληματιστεί, να σκεφτεί, να διαπιστώσει και να κατανοήσει. Η ζωή σου δεν είναι μια τυχαία συλλογή γεγονότων. Στην πραγματικότητα είναι μια ιστορία που εσύ έχεις γράψει με τα σωστά και τα λάθη που έκανες. Είναι ένα ταξίδι που μόνος σου χάραξες και εμπειρίες που αποκόμισες από τις επιλογές που έκανες. Φτιάξε έναν χάρτη της ζωής σου για να δεις από πού ξεκίνησες, από πού πέρασες, που βρίσκεσαι τώρα και που θέλεις να πας. Ρώτησε τον εαυτό σου:
- Ποιες είναι οι σημαντικές ιστορίες της ζωής μου;
- Ποια είναι τα σημαντικότερα μαθήματα που έχω πάρει; Τι εύχομαι να είχα μάθει νωρίτερα;
- Τι εύχομαι να είχα κάνει που δεν έχω κάνει ακόμα;
- Ποια λάθη έκανα και ποια λάθη είναι σημαντικό να μοιραστώ με άλλους;
- Αν μπορούσα να ζήσω ξανά τη ζωή μου, τι θα έκανα διαφορετικά;
- Τι είναι εκείνο που εκτιμώ περισσότερο στον εαυτό μου και στους άλλους;
- Ποιες είναι οι προσδοκίες μου για τη ζωή; Για τους αγαπημένους μου, για την οικογένειά μου και για την κοινωνία που ζω;
- Ποια είναι τα επόμενα σωστά μου βήματα;
Η σημασία της ροής
Πολλοί άνθρωποι λειτουργούν με την ιδέα ότι το να κάνεις λάθη είναι μια παρέκκλιση. Μπορεί κάποιος να το ονομάσει τελειομανία, όμως θεωρώ πως το πρόβλημα είναι πιο ουσιαστικό. Στην πραγματικότητα, είναι μια απαίτηση για απόλυτη τάξη. Για απόλυτη συνέπεια.
Όταν πιστεύουμε ότι μπορούμε να εξαλείψουμε τα λάθη από τη ζωή μας, αυτό σημαίνει πως βλέπουμε τον κόσμο ως κάτι σταθερό. Και αυτό είναι μια ουτοπία καθώς ο κόσμος, οι συνθήκες και η κοινωνία αλλάζουν διαρκώς. Τίποτα δεν είναι δεδομένο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι σχέσεις μας, το σώμα μας, το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε και δουλεύουμε, τα οικονομικά και πολιτικά συστήματα, όλα έχουν κύκλους ζωής. Όλα είναι σε μια συνεχή κατάσταση ροής. Ως αποτέλεσμα, αρνούμενοι να δούμε όλες αυτές τις αλλαγές και ζώντας μέσα σε μια ψευδαίσθηση σταθερότητας και βεβαιότητας, κάνουμε λάθη και χάνουμε τον αγώνα που δίνουμε, καμιά φορά πριν καν τον ξεκινήσουμε. Η εύρεση των πλεονεκτημάτων στην αλλαγή μπορεί να είναι χρήσιμη και να μας βοηθήσει να ελαχιστοποιήσουμε τα περιττά λάθη. Τι να κάνεις;
Ξεκίνα να σκέφτεσαι περισσότερο εξελικτικά παρά σταθερά. Σκέψου πως τα λάθη των προγόνων μας έχουν καταφέρει το δικό μας σημερινό επίπεδο του κόσμου που ζούμε. Όταν αναγνωρίζουμε το αναπόφευκτο των λαθών ως μέρος του τρέχοντος πειράματος που είναι η ζωή, τότε μπορούμε να χαλαρώσουμε περισσότερο και να απολαύσουμε όλες τις πτυχές και τις χαρές της
Ξεκίνα να μαθαίνεις από τα λάθη σου
- Μάθε να διαχειρίζεσαι το λάθος. Πάρε μια βαθιά ανάσα. Κοίταξε κατάματα το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί από το λάθος σου. Ζήτησε συγγνώμη από τον εαυτό σου και τους άλλους και προχώρησε. Το να πεις «συγγνώμη» χρειάζεται θάρρος. Προτίμησε να φανείς θαρραλέα, παρά να κατηγορήσεις άλλους για τα δικά σου σφάλματα. Οι άνθρωποι μακροπρόθεσμα θα θυμούνται τόσο το θάρρος όσο και την ακεραιότητά σου πιο πολύ και από το ίδιο το λάθος.
- Άλλαξε νοοτροπία. Ο τρόπος με τον οποίο βλέπεις το λάθος σου, καθορίζει και τον τρόπο με τον οποίο αντιδράς. Αν δεις το σφάλμα σου σαν ευκαιρία γνώσης, τότε θα προσπαθήσεις να το αντιμετωπίσεις με τρόπο που θα σε ωφελήσει. Έτσι θα αποκτήσεις εμπειρία στην αντιμετώπιση των λαθών. Αν παραδώσεις τα όπλα και παραιτηθείς, τότε θα έχεις χάσει μια πολύ σημαντική μάχη. Σταμάτα να “χτυπάς” τον εαυτό σου για λίγο και προβληματίσου. Δεν θα κάνεις πάντα το ίδιο λάθος. Ούτε είσαι καταδικασμένη να κάνεις πάντα και μόνο λάθη! Άλλαξε τη «σταθερή» νοοτροπία σου που λέει πως δεν μπορείς να βελτιωθείς. Άλλαξε στάση ζωής! Μόνον έτσι ακόμα και τα πιο δύσκολα λάθη θα γίνουν το κίνητρό σου για μια καλύτερη ζωή!
- Ανέλυσε σε βάθος το λάθος σου. Εντόπισε τη λάθος στρατηγική. Αναρωτήσου τι πήγε στραβά. Σκέψου τι είναι εκείνο που προσπάθησες να κάνεις και δεν το κατάφερες. Ανακάλυψε πότε άρχισες να χάνεις την επαφή με τον στόχο σου και τι ήταν εκείνο που σε έκανε να ξεφύγεις από την πορεία σου; Μια λίστα με τους λόγους που σε ώθησαν στο λάθος, ίσως βοηθήσει σημαντικά στο να μην το επαναλάβεις.
Προχώρησε με αισιοδοξία
Το να κάνεις λάθη είναι αναπόφευκτο. Δεν θα ήταν όμως υπέροχο αν μπορούσες να ζήσεις άνετα με αυτά; Απλά φρόντισε να μην είναι τα ίδια λάθη κάθε φορά. Φρόντισε, όταν κοιτάς το παρελθόν να θυμάσαι τα λάθη σου, αλλά όταν κοιτάζεσαι στον καθρέφτη να βλέπεις δύναμη και περηφάνια για τον άνθρωπο που έχεις γίνει μέσα από αυτά. Ο χαρακτήρας σου δεν ορίζεται από τα λάθη που έκανες αλλά από τη συμπεριφορά σου μετά από αυτά. Μην σπαταλάς τον χρόνο σου με το να αρνείσαι ότι έκανες λάθη. Και το πιο σημαντικό από όλα… Συγχώρεσε τον εαυτό σου. Αγάπησε τον για αυτό που είναι. Άσε τις ενοχές στην άκρη για εκείνους που δεν είναι ικανοί να χτίσουν μια ολοκαίνουρια και καλύτερη ζωή!
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
