Όταν μιλάμε για σημάδια παιδικής κακοποίησης, συνήθως στεκόμαστε στον γονιό που βλάπτει σωματικά ή παραμελεί το παιδί του. Η σωματική βλάβη είναι μια σημαντική πτυχή της παιδικής κακοποίησης που πρέπει να αναγνωριστεί. Υπάρχει όμως ένα άλλο είδος συγκαλυμμένης μη συνειδητής “κακοποίησης” που μπορεί να αποβεί σχεδόν εξ ίσου επιζήμιο με τη σωματική βλάβη. Αυτό το είδος κακοποίησης ονομάζεται Παιδική Συναισθηματική Παραμέληση και συμβαίνει όταν οι γονείς δεν αναγνωρίζουν τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού τους.
Μήπως έχεις βιώσει συναισθηματική παραμέληση στην παιδική ηλικία;
Η συναισθηματική παραμέληση συμβαίνει όταν οι γονείς σου δεν ανταποκρίνονται αρκετά στα συναισθήματά σου καθώς σε μεγαλώνουν. Με αυτόν τον τρόπο, η συναισθηματική παραμέληση της παιδικής ηλικίας είναι στην πραγματικότητα μια απουσία ανταπόκρισης. Δεν είναι μια ενέργεια που διαπράττουν οι γονείς σου. Είναι κάτι που οι γονείς σου (συχνά εν αγνοία τους) παραλείπουν να λάβουν υπόψη. Η συναισθηματική παραμέληση της παιδικής ηλικίας δεν συμβαίνει στο παιδί όπως η κακοποίηση. Αντίθετα, είναι κάτι που αποτυγχάνει να συμβεί στο παιδί, όπως η συναισθηματική επίγνωση, η συναισθηματική επικύρωση και η συναισθηματική συζήτηση.
Οι κρυφές πληγές της συναισθηματικής παραμέλησης
Τα παιδιά έχουν σωματικές ανάγκες που μπορεί να περιλαμβάνουν τροφή, νερό, στέγη, ρούχα και πολλά άλλα. Για πολλά παιδιά, όταν οι γονείς δεν μπορούν να καλύψουν αυτές τις ανάγκες, τα αποτελέσματα είναι συνήθως εμφανή σε αυτά. Για τα παιδιά, όμως, που βιώνουν συναισθηματική παραμέληση κατά την παιδική τους ηλικία, η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης από τους γονείς τους είναι συχνά πιο δύσκολο να αναγνωριστεί.
Αν μπορούσα να βρω έναν μόνο ορισμό θα έλεγα πως η συναισθηματική παραμέληση είναι η αποτυχία του γονέα να ανταποκριθεί αρκετάστα συναισθήματα και τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού.
Όταν για παράδειγμα ένα παιδί πηγαίνει στους γονείς του αναστατωμένο, αυτοί οι γονείς μπορεί να απαντήσουν στο παιδί τους κοινότυπα όπως «δεν είναι τόσο κακό», «σταμάτα να κλαις», «είσαι καλά, δεν έχεις τίποτα» και «δεν έχω χρόνο να το αντιμετωπίσω τώρα και αυτό». Με τον καιρό, το παιδί μαθαίνει να θάβει τα συναισθήματά του και να πιστεύει ότι αυτά δεν έχουν καμία σημασία για κανέναν.
Η συναισθηματική παραμέληση δεν είναι πάντα σκόπιμη.
Πολλοί ενήλικες που έχουν βιώσει συναισθηματική παραμέληση ως παιδιά έχουν σκέψεις ότι οι γονείς τους φρόντιζαν να τους εξασφαλίσουν μόνο τη σωματική τους ακεραιότητα και καθόλου την ψυχική τους.
Οι γονείς μπορεί να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, αλλά και πάλι αποτυγχάνουν να καλύψουν συναισθηματικά το παιδί τους. Μερικοί γονείς υιοθετούν γονεϊκές συμπεριφορές παρόμοιες με αυτές που έχουν βιώσει. Εάν οι γονείς τους δεν τους στήριξαν συναισθηματικά, τότε είναι πιο δύσκολο γι΄ αυτούς να το ενσωματώσουν στο δικό τους γονεϊκό στυλ.
Οι επιπτώσεις της παιδικής συναισθηματικής παραμέλησης στην ενήλικη ζωή
Οι επιπτώσεις της συναισθηματικής παραμέλησης δεν τελειώνουν στην παιδική ηλικία. Πολλοί ενήλικες που τη βίωσαν, μεταφέρουν τον πόνο στην ενήλικη ζωή. Οι επιπτώσεις της συναισθηματικής παραμέλησης της παιδικής ηλικίας μπορούν να παίξουν ρόλο στη σχέση σου με τον εαυτό σου, καθώς και στις σχέσεις που έχεις με τον σύντροφό σου, την οικογένεια και τους φίλους σου. Ποιες είναι αυτές;
1_ Αποστροφή στο να εξαρτάσαι από τους άλλους
Η απόρριψη βοήθειας από άλλους είναι ένα κοινό σημάδι για όσους έχουν πληγεί από συναισθηματική παραμέληση στην παιδική τους ηλικία. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν ότι δεν μπορούν να βασιστούν στους γονείς τους για να καλύψουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες, το να εξαρτώνται από άλλους, αυτό μπορεί να γίνει πηγή άγχους. Στην ενήλικη ζωή τους φοβούνται ή αρνούνται να στηριχτούν σε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό τους.
2_ Στρεβλή Αυτοαντίληψη
Οι ενήλικες που έχουν βιώσει συναισθηματική παραμέληση ως παιδιά συχνά ασκούν σκληρή κριτική σχετικά με το πώς βλέπουν τον εαυτό τους. Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, αμφιβολία για τις ικανότητές τους και έλλειψη αυτοσυμπόνιας. Είναι σύνηθες οι άνθρωποι αυτοί να είναι ευγενικοί και συμπονετικοί με τους φίλους και την οικογένειά τους, αλλά σκληροί όταν πρόκειται για τον εαυτό τους.
3_ Χρόνια αισθήματα ενοχής, ντροπής και αυτοκατηγορίας
Όλοι οι άνθρωποι βιώνουμε ενοχές και ντροπή κατά καιρούς. Ωστόσο, οι παραμελημένοι συναισθηματικά ως παιδιά, συχνά αισθάνονται αυτά τα συναισθήματα με συνέπεια. Το παρατεταμένο τραύμα της συναισθηματικής παραμέλησης μπορεί να εκδηλωθεί ως ενοχή και ενοχή γύρω από τα συναισθήματα και τις ανάγκες ενός ατόμου. Νιώθουν άβολα να τους αγαπούν και να τους φροντίζουν, κάτι απόλυτα υγιές και φυσιολογικό για τους υπόλοιπους.
4_ Δυσκολία στον εντοπισμό και την έκφραση συναισθημάτων
Αν ένας ενήλικας ένιωσε ότι τα συναισθήματά του στην παιδική του ηλικία δεν αναγνωρίζονταν και δεν καλύπτονταν, πιθανότατα έμαθε να τα “θάβει” κάτω από το χαλί. Όχι μόνο είναι δύσκολο οι άνθρωποι αυτοί να εκφράσουν συναισθήματα, μπορεί να είναι εξίσου δύσκολο ακόμη και να αναγνωρίσουν ποια είναι τα ακριβή συναισθήματά τους. Αυτό μπορεί να έχει αντίκτυπο στις φιλίες και τις σχέσεις τους. Κι αυτό γιατί από τη στιγμή που δυσκολεύονται να ανοιχτούν, οι άλλοι μπορεί να αισθανθούν ότι η σχέση είναι μονόπλευρη, ρηχή και συναισθηματικά εξαντλητική .
5_ Ευαισθησία στην Απόρριψη
Η ευαισθησία απόρριψης μπορεί να είναι ένα κοινό σύμπτωμα της παιδικής συναισθηματικής παραμέλησης ανάμεσα σε ενήλικες. Η απόρριψη είναι δύσκολο για όλους να τη βιώσουν. Όμως για αυτούς τους ανθρώπους η απόρριψη μπορεί να μοιάζει με εγκατάλειψη, κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά οδυνηρό.
Βιώνοντας πρόσθετα τραύματα
Δεν είναι ασυνήθιστο για αυτούς τους ενήλικες να βιώνουν και άλλες τραυματικές καταστάσεις καθώς και προβλήματα ψυχικής υγείας. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που έχουν υποστεί παιδική συναισθηματική παραμέληση είναι πιο επιρρεπή στη βία, στην ανάπτυξη διατροφικής διαταραχής, στο χρόνιο άγχος και την κατάθλιψη.
Υπάρχει λύση
Αν αναγνωρίζεις τον εαυτό σου σε όλα αυτά, πρέπει να σου πω πως υπάρχει λύση. Η αναγνώριση των τρόπων με τους οποίους η συναισθηματική παραμέληση σε έχει επηρεάσει, μπορεί να είναι ένα ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας θεραπείας. Η αποκατάσταση των κρυμμένων πληγών της συναισθηματικής παραμέλησης αξίζει στον καθένα. Αξίζει να συνεργαστείς με κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας έτσι ώστε να αποσυμπιέσεις με ασφάλεια το τραύμα αυτό, να ανακάμψεις και να ευδοκιμήσεις. Με αυτοσυμπόνια, μπορείς να δώσεις στον εαυτό σου την ενσυναίσθηση και την υποστήριξη που δεν έλαβες ως παιδί και να ξεπεράσεις την συναισθηματική παραμέληση.
Χρειάζεσαι τα συναισθήματά σου
Τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται με την ικανότητα να αισθάνονται. Τα συναισθήματά σου είναι οι πιο βαθιές προσωπικές, βιολογικές εκφράσεις αυτού που είσαι και μεταφέρουν σημαντικά μηνύματα. Είναι ο τρόπος του σώματός να υπενθυμίζει, την απώλεια (λύπη), καταστάσεις που πρέπει να αποφύγεις (φόβος) και πότε να προστατεύσεις τον εαυτό σου (θυμός).
Έχει τεράστια σημασία να προσδιορίσεις την αξία και τη δύναμη των συναισθημάτων σου και πώς να τα χειριστείς στη διαμόρφωση της ευτυχίας σου, της ευεξίας σου και των συνολικών επιλογών της ζωής σου.
Να είσαι σίγουρη πως έχεις τη δύναμη να αλλάξεις αυτό που νιώθεις και σε βασανίζει. Στην πραγματικότητα, πολλοί συναισθηματικά παραμελημένοι άνθρωποι έχουν ήδη κάνει τα βήματα για να γίνουν πιο συναισθηματικά συνειδητοποιημένοι και ανεξάρτητοι από αισθήματα ενοχής ή ντροπής.
Το ακόμα πιο δυνατό βήμα είναι να κάνεις μια συντονισμένη προσπάθεια για να δώσεις προσοχή σε αυτό που αισθάνεσαι. Μόλις δώσεις μεγαλύτερη προσοχή, θα είσαι σε θέση να αρχίσεις να μαθαίνεις τις δεξιότητες συναισθημάτων που θα χρειαστείς για να το διαχειριστείς. Όταν καταλάβεις τι φταίει, μπορείς να αντιμετωπίσεις γενναία τα συναισθήματά σου αντί να τα ελαχιστοποιείς, να αποφεύγεις ή να τα απορρίπτεις.
Δώσε στον εαυτό σου αυτό που δεν μπόρεσαν να σου δώσουν οι γονείς σου. Αγάπη, συναισθηματική προσοχή και φροντίδα.
Κεντρική φωτογραφία Cottonbro.
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
