Ο Χρήστος Καρασαββίδης σκηνοθετεί την “Λολίτα” της νέας γενιάς του σήμερα

Από

2785

Lolita Reversed: Γράφοντας, μεταγράφοντας και σκηνοθετώντας ένα παγκόσμιο σύμβολο πειρασμού

Η μεταφορά ενός κλασικού αριστουργήματος όπως η “Λολίτα” του Ναμπόκοφ για πρώτη φορά στην σκηνή του Εθνικού Θεάτρου αποτελεί από μόνη της ένα τόλμημα. Όταν αποφασίζεις, όμως, παράλληλα να ξαναγράψεις το διάσημο έργο από την αρχή για να μιλήσεις από το σανίδι στο σήμερα για το σήμερα, η αποστολή αυτή γίνεται ακόμη πιο ξεχωριστή και αξίζει μία ενδελεχή συζήτηση.

Αγαπητέ Χρήστο, πρώτα από όλα να σε ευχαριστήσουμε για τον χρόνο που μας αφιερώνεις λίγες ημέρες πριν την πρεμιέρα της «Λολίτας». Πώς αισθάνεσαι την ύστατη στιγμή που καταπιάστηκες με αυτό το αριστούργημα του Ναμπόκοφ; Ποιο είναι το μείγμα συναισθημάτων που επικρατεί;

Η “Lolita Reversed” είναι η τρίτη παράσταση που σκηνοθετώ, αλλά η πρώτη για την Πειραματική Σκηνή. Και σίγουρα είναι η πιο δύσκολη από όλες, γιατί στις προηγούμενες συμμετείχαν ένα έως δύο άτομα, ενώ τώρα ο αριθμός αυτός άνοιξε αρκετά, ώστε σήμερα ουσιαστικά να απαιτεί μία πραγματική χορογράφηση οκτώ ατόμων που βρίσκονται συνεχώς παράλληλα επάνω στη σκηνή. Εκτός αυτού, βέβαια, το Εθνικό είναι το πρώτο θέατρο της χώρας και εκ των πραγμάτων η ευθύνη είναι μεγαλύτερη.

Τι μπορούμε να αναμένουμε ερχόμενοι στην παράσταση; Τι είναι αυτό που δεν περιμένουμε και θα μας εκπλήξει;

Στην “Lolita” έγινε μια εντελώς δημιουργική διασκευή, στην οποία κρατήσαμε τον βασικό πυρήνα, αλλά αλλάξαμε όλους τους διαλόγους και τις συμπεριφορές των ηρώων, με στόχο να δώσουμε στο έργο μια πιο σύγχρονη χροιά. Επιπλέον προσθέσαμε έναν χορό στα πρότυπα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, με λιγότερη ωστόσο, σοβαροφάνεια. Βασικοί ήρωες παραμένουν εδώ η Λολίτα, ο καθηγητής, και η μητέρα της, ενώ οι υπόλοιποι πέντε ανήκουν στο χορό, που συνεχώς βρίσκουν τρόπο να τους ενοχλούν και να τους πειράζουν. Βέβαια παίρνουν στο τέλος πάντα σχεδόν το μέρος της Λολίτας, μια που ουσιαστικά λειτουργούν σαν ζωντανές σκέψεις της. Και βέβαια να πούμε ότι ο καθηγητής της “Lolita Reversed” παύει πλέον να είναι καθηγητής και είναι πια σκηνοθέτης.

Να διακρίνουμε ένα προσωπικό στοιχείο εδώ;

Βέβαια, το προσωπικό κομμάτι μπήκε σίγουρα στο έργο και το κείμενο, εν μέρει από ματαιοδοξία και ωραιοπάθεια, αλλά εν μέρει και επειδή γενικά μου φαίνεται πιο εύκολο να γράφω για πράγματα που αισθάνομαι ως άμεσα συνδεδεμένα με μένα. Αυτή τη φορά, όμως, η επιλογή ήρθε λίγο σαν αποτέλεσμα. Το βιβλίο του Ναμπόκοφ γράφτηκε το 1955, μια εποχή όπου κάθε κοπέλα ήθελε να γίνει ηθοποιός, αλλά ως πρότυπο θεωρείτο ο διανοούμενος καθηγητής, σε αντίθεση με σήμερα που μία τέτοια κοπέλα θα γοητευόταν αντίστοιχα από έναν σκηνοθέτη.

Μέσα σε μία πληθώρα έργων σύγχρονων συγγραφέων, τι σε έκανε να στραφείς σε ένα κλασικό έργο; Εντόπισες κάτι σε αυτό που δεν είχε ακόμη διαγνωστεί ή ήταν προσωπικό σου όνειρο από παλιά;

Αρχικά να πούμε ότι είχα δει πολύ μικρός την ταινία και είχα ενθουσιαστεί, αλλά και με το πέρασμα των χρόνων αισθάνομαι πια ότι ξέρω πολύ καλά αυτή την ιστορία. Και την αγαπώ πολύ. Μου αρέσει το μήνυμα ότι όλοι είμαστε δοσμένοι στα πάθη μας και με ενδιέφερε ιδιαίτερα η έντονη μυθοποίηση που έχει συνδεθεί μέχρι και σήμερα με το όνομα της ηρωίδας. Ήθελα τελικά με κάποιο τρόπο να το “σχολιάσω”.

Ριψοκίνδυνη επιλογή, αν σκεφτεί κανείς πόσο φλέγον θεωρείται το θέμα της παιδοφιλίας και της παιδικής πορνογραφίας σήμερα.

Η αλήθεια είναι ότι στο έργο ασχοληθήκαμε λιγότερο με το θέμα της ηλικίας της Λολίτας και περισσότερο με τον έρωτα μεταξύ των δύο ηρώων, το πώς άρχισε, πως εξελίχτηκε, πως τελείωσε. Τελικά ερωτεύτηκαν και οι δύο; Ερωτεύτηκε μόνο ο ένας; Το ερώτημα με προκαλούσε, γιατί σύμφωνα με την δική μου ανάγνωση ο καθηγητής πραγματικά ερωτεύτηκε τρελά ένα μικρό κορίτσι και αυτό με έβαλε σε διαδικασία να εξετάσω περισσότερο το ευρύτερο θέμα της διαφοράς των γενεών.

Στον έρωτα, αλλά και σε όλα τα επίπεδα;

Ακριβώς, θεώρησα, κατά κάποιο τρόπο, το έργο ως ένα “πάτημα” για να παρουσιαστεί σαν θέμα ότι τελικά σε οποιαδήποτε μορφή και πλαίσιο η νιότη πάντα θα κερδίζει. Και πράγματι, συνήθως και στον έρωτα περνάμε από κάποιες δοκιμές, αλλά στο τέλος καταλήγουμε με τη δική μας γενιά. Και αυτό είναι κάτι που απλώς συμβαίνει. Το έργο δεν παίρνει ρητή θέση για το αν είναι καλό ή κακό. Αλλά αυταπόδεικτα από τη στιγμή που ανέλαβε να το σκηνοθετήσει ένα μέλος της νέας αυτής γενιάς και οι δικές του δημιουργικές σκέψεις εκεί θα τον οδηγήσουν.

Υπάρχει, όμως, ερωτισμός στην Ελλάδα της κρίσης ή η μάχη της επιβίωσης μας έχει κάνει λίγο «ανέραστους»; Υπάρχουν διαφορές σε αυτό ανάμεσα στα νέα παιδιά και την γενιά των 30+;

Ο έρωτας, πιστεύω, δεν άλλαξε μορφή, αυτό που άλλαξε είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο πρέπει να ζήσει. Μέσα από το Facebook, που είναι πια στη ζωή όλων, στέλνουμε τα ραβασάκια μας παντού, απλά και γρήγορα μέσα από το σπίτι μας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η τεχνολογία έχουν φέρει τις αλλαγές, μας έδωσαν τη δυνατότητα να γνωρίσουμε περισσότερους ανθρώπους και μέσα σε αυτόν τον μεγαλύτερο πια μικρόκοσμό μας κινούμαστε με εικόνες από όλο τον κόσμο. Η νέα γενιά πάλι έχει ένα χιούμορ απίστευτο που φαίνεται περίτρανα στα socials και είναι σίγουρα πιο επιθετικό, δεν έχει ιερό και όσιο και φυσικά κανείς δεν νοιάζεται πια για το τι θα πει ο άλλος.

Εκτός από αυτή τη διαφορά εντόπισες και άλλες κατά την προσαρμογή του έργου στο σήμερα;

Εκτός του ότι το χιούμορ που κάνει η Λολίτα είναι πολύ πιο άγριο και πιο κυνικό, τροποποιήθηκε σχετικά και η συμπεριφορά του καθηγητή, μια που δεν μπορούσε να φαίνεται μέσα στο έργο ως ένας ήρωας άλλης εποχής. Έγινε και αυτός πιο έντονος, πήρε μεγαλύτερες εξάρσεις, παρά τον ευάλωτο χαρακτήρα του, εντάσεις που μου έλειπαν από το αρχικό κείμενο. Ακόμη θα ακούσουμε τη Λολίτα να κάνει διάφορα αυθαίρετα σχόλια πάνω στο θέατρο χωρίς να το ξέρει σαν μια μικρή παράβαση ή να διατυπώνει απορίες, ενώ δεν ξέρει καν ποιος είναι ο Στανισλάβσκι. Μου φάνηκε λογική αυτή η εξέλιξη μια που η γνώση που προσφέρει σήμερα το Internet στα παιδιά δεν έχει καμία σχέση με το τότε. Με τον αδερφό μου, για παράδειγμα, που είναι 13 ετών συζητάμε απίστευτα πράγματα. Δεν ήθελα, λοιπόν, να κρατήσω πίσω και τη Λολίτα. Ποια νέα γενιά θα στηρίξουμε τότε; Θα είναι σαν να την προδίδουμε.

Info: Η παράσταση θα διαρκέσει από τις 27 έως τις 30 Απριλίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη και θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας.