Υπάρχει μια μικρή λεξούλα, με τρία γράμματα που έχει απίστευτη δύναμη. Η λέξη «όχι». Στη ζωή, στις επιχειρήσεις, στη δημιουργικότητα, στις σχέσεις, το να λες «όχι, ευχαριστώ» είναι ζωτικής σημασίας. Πολλοί από εμάς διστάζουμε να πούμε όχι. Το θεωρούμε δύσκολο, ίσως και περίπλοκο. Για πολλούς είναι απλώς άβολο. Για άλλους είναι λάθος. Κι όμως, το να λες όχι, είναι μια συναισθηματικά έξυπνη δεξιότητα που μπορεί να κατακτήσει ο καθένας. Αν έχεις συνηθίσει να λες διαρκώς «ναι» επειδή φοβάσαι να πληγώσεις τα συναισθήματα των άλλων ή απλώς για να μην τους απογοητεύσεις, να ξέρεις ότι φλερτάρεις με την απώλεια της πολύτιμης ψυχικής και συναισθηματικής σου ενέργειας.
Ο φόβος του να λες «όχι»
Πολλές από εμάς δυσκολεύονται να πουν όχι, φοβούμενοι την απόρριψη, τον θυμό ή απλώς την αβεβαιότητα για το ποια θα είναι η απάντηση του άλλου ατόμου. Το να προσπαθούμε να ευχαριστήσουμε τους άλλους έχει συχνά τις ρίζες του στην παιδική μας ηλικία. Μας έχουν μεγαλώσει να είμαστε ‘καλά παιδιά’, να υπακούμε τους μεγαλύτερους, να κάνουμε αυτό που ‘πρέπει’, ακόμα και σε βάρος του εαυτού μας καμιά φορά. Σαν coach, έχω ακούσει αρκετές ιστορίες ανθρώπων που ‘έμαθαν’ να λένε ναι σε κάθε περίπτωση, για να μη φέρουν αναστάτωση στη ζωή των άλλων. Όπως, επίσης, επέλεξαν να το κάνουν, από φόβο για ξεσπάσματα θυμού και άλλων συνεπειών του ‘όχι’ τους.
Σε πολλές περιπτώσεις αυτό τείνει να γίνει τρόπος ζωής. Μπορεί να συνηθίσεις τόσο πολύ να λες ναι και να ευχαριστείς τους άλλους που, στο τέλος, δεν ξέρεις τι θέλεις εσύ ή ποιες είναι οι δικές σου ανάγκες. Αν, όμως, η ζωή σου είναι τόσο ασφυκτικά γεμάτη ικανοποιώντας επιθυμίες των άλλων, που δεν έχεις χρόνο για ό,τι πραγματικά έχει σημασία για σένα, τότε η ψυχική σου υγεία βρίσκεται σε κίνδυνο και τώρα είναι η ώρα να κάνεις μια αλλαγή!
Ανάγκη για αποδοχή
Ίσως κάποιος αναρωτηθεί: “Δηλαδή είναι λάθος να λες ‘ναι’ και να κρατάς τους ανθρώπους χαρούμενους;” Κανένα λάθος δεν υπάρχει, αν αυτό εσένα σε κάνει χαρούμενη κι ευτυχισμένη. Όμως, για σκέψου λίγο. Μήπως, κατά βάθος, αναζητάς την επιβεβαίωση, την αποδοχή ή την αγάπη τους; Μήπως δεν είναι αυτό που εσύ επιθυμείς αλλά μόνο αυτό που επιθυμούν οι άλλοι; Μήπως είναι ψυχαναγκαστική η ευχαρίστηση που θες να δώσεις στους ανθρώπους; Που μπορεί μέχρι και να αποτελέσει μια μορφή «χειραγώγησης» για να εισπράξεις αγάπη;
Ο δάσκαλος και συγγραφέας Byron Katie το συνοψίζει περίφημα: «Είναι η μεγαλύτερη πλάνη ότι «μπορώ να σε χειραγωγήσω για να με αγαπήσεις». Κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας ότι είμαστε απλώς αξιοπρεπείς άνθρωποι, με το να συναινούμε στις επιθυμίες των άλλων.»
Κάνε το πρώτο βήμα
Το πρώτο βήμα για να ανακαλύψεις τη λέξη «όχι» στο λεξιλόγιό σου, είναι να θυμώσεις λίγο για όλο τον χρόνο, την ενέργεια και τα χρήματα που ξόδεψες λέγοντας ναι σε πράγματα στα οποία θα μπορούσες να είχες πει όχι. Πόσους καφέδες έχεις πιει με άτομα, με τα οποία στην πραγματικότητα βαριόσουν; Σε πόσους γάμους και βαρετές οικογενειακές συναθροίσεις έχεις πάει και δεν ήθελες πραγματικά; Πόσες ώρες κουραστικών και βαρετών επαγγελματικών συναντήσεων έχεις ξοδέψει, όταν θα μπορούσες να το είχες αποφύγει;
Για να αρχίσεις να ανακτάς τον χρόνο και την ψυχική σας ευεξία λέγοντας «όχι» πια, συντονίσου με την καρδιά σου και τις επιθυμίες σου. Αντί να λες ναι παρορμητικά, συνήθισε να ρωτάς τον εαυτό σου: «Θέλω να το κάνω αυτό;»
Μάθε να λες «όχι, ευχαριστώ» πιο συχνά!
Δεν είναι δύσκολο να λες “όχι, ευχαριστώ”. Αρκεί να βάλεις σε λειτουργία κάποιες πολύ σημαντικές και απαραίτητες σκέψεις.
- Δεν είναι ντροπή να λες όχι. Οι άνθρωποι που σε εκτιμούν και αξίζουν να βρίσκονται κοντά σου, θα σε σεβαστούν επειδή είσαι ειλικρινής. Ίσα ίσα θα πρέπει να σε αξιολογήσουν ως ένα αξιόπιστο άτομο, που αφιερώνει χρόνο και ενέργεια σε αυτά που θεωρεί σημαντικά και αναγκαία όχι μόνο για τους άλλους αλλά και για τον εαυτό του.
- Χτίζεις αυτοπεποίθηση. Αν μη τι άλλο, το να πεις «όχι» θα χτίσει την αυτοπεποίθησή σου. Θα σε κάνει να νιώσεις δυνατή και ότι έχεις τον έλεγχο της ζωής σου. Θα έχεις αποκτήσει μια νέα οπτική για ανθρώπους και καταστάσεις και έναν καλύτερο έλεγχο των πραγμάτων που ήδη κάνεις.
- Ανακαλύπτεις τις αξίες σου. Αν δεν ξέρεις τι είναι σημαντικό για σένα, αν δεν είχες χρόνο να ασχοληθείς με το «μέσα» σου, είναι μια καλή ευκαιρία τώρα, να αρχίσεις να ανακαλύπτεις τις αξίες της ζωής σου. Θέλει χρόνο, υπομονή και κυρίως αυτοφροντίδα! Είναι σημαντικό να μπορέσεις να προσδιορίσεις τι σου δίνει ζωή και τι σου στερεί ενέργεια. Αυτό ισχύει και για τους ανθρώπους που έχεις κοντά σου.
Μερικές φορές, το να λες «όχι» μπορεί να κάνει τη ζωή σου υπέροχη
Το να λες «όχι» δε σημαίνει ότι είσαι κακός άνθρωπος. Δε σημαίνει ότι είσαι αγενής και εγωίστρια. Σημαίνει ότι τιμάς τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τα όριά σου και οδηγείσαι σε έναν πιο υγιή εαυτό. Σημαίνει ότι δημιουργείς χώρο στη ζωή σου για ξεκούραση και επαναφόρτιση.
Μπορείς να είσαι ένας καλός άνθρωπος, με μία καλή και ευγενική καρδιά και παρόλα αυτά να λες όχι. Μια μικρή λέξη σου δίνει την ευκαιρία να χτίσεις μια γεμάτη, ουσιαστική ζωή, με τους δικούς σου όρους. Καθώς μεγαλώνουμε, είναι σημαντικό να αποβάλλουμε το άγχος από τη ζωή μας και να στρέφουμε περισσότερο την προσοχή μας σε πράγματα που πραγματικά μας αρέσει να κάνουμε.
Να θυμάσαι ότι δεν χρειάζεσαι να έχεις λόγο για να πεις «όχι» και δεν χρειάζεται να εξηγήσεις σε κανέναν την απόφασή σου! Το όχι είναι μια πλήρης πρόταση! Η απόφαση είναι μόνο δική σου για να δημιουργήσεις μια υπέροχη ζωή απελευθερωμένη από φόβους, ανασφάλειες και ενοχές.
Κεντρική φωτογραφία, Andrea Piacquadio.
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
