Έχεις αναρωτηθεί γιατί μερικοί άνθρωποι παραμένουν ήρεμοι μπροστά στις αντιξοότητες, ενώ άλλοι καταρρέουν; Έχεις αναρωτηθεί τι είναι αυτό που τους κάνει να ανακάμπτουν αποτελεσματικά όταν τα προβλήματα και οι απογοητεύσεις τους χτυπούν την πόρτα; Η ικανότητα αυτή ονομάζεται ψυχική ανθεκτικότητα και είναι μια ικανότητα που όλοι διαθέτουμε άλλοι σε μικρότερο και άλλοι σε μεγαλύτερο βαθμό.
Όλοι βιώνουμε καταστάσεις στη ζωή μας όπου καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, δυσκολίες και ζητήματα. Συχνά, οι φίλοι μας λένε: «Να είσαι δυνατός, θα τα καταφέρεις» ή «Πρέπει να είσαι πιο ανθεκτικός». Τι σημαίνει όμως αυτό και πώς μπορούμε να το πετύχουμε πρακτικά;
Τι σημαίνει ανθεκτικότητα;
Ουσιαστικά, το να είσαι ανθεκτικός σημαίνει να μπορείς να προσαρμόζεσαι και να μη χάνεις την ψυχολογική ισορροπία σου μπροστά στις δυσκολίες της ζωής. Είναι η ικανότητα να μην «χάνεις» τον εαυτό σου μετά από ένα τραύμα ή μια επώδυνη εμπειρία. Κατά μια άλλη έννοια, η ανθεκτικότητα είναι μόνο ένα από τα πολλά ψυχολογικά εργαλεία που μπορείς να εφαρμόσεις για να «επιστρέψεις» στο φυσιολογικό.
Τι σημαίνει, όμως, για εσένα η έννοια της ανθεκτικότητας; Πώς την ορίζεις; Όταν έκανα στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση, έμεινα έκπληκτη με το πόσο πολλά παραδείγματα ανθεκτικότητας είχα να πω για τη δική μου ζωή. Απώλειες δικών μου ανθρώπων, δύσκολα γεγονότα, αποτυχίες, απογοητεύσεις… Αν έπρεπε να δώσω έναν μόνο ορισμό για το τι είναι ανθεκτικότητα, θα έλεγα πως είναι η ικανότητα «επιβίωσης» μέσα σε αυτόν το μαγικό κόσμο που ονομάζουμε ζωή!
«Ποτέ δεν απέτυχα. Απλά εντόπισα 10.000 εφαρμογές που δεν λειτουργούν.» Thomas Edison
Εφευρέτης του ηλεκτρικού λαμπτήρα, ο Τόμας Έντισον έφτιαξε δεκάδες χιλιάδες αποτυχημένες εκδοχές πριν τελικά καταφέρει να ανακαλύψει την εφαρμογή που άλλαξε τη ροή της ανθρωπότητας. Και δεδομένου ότι έλαβε περισσότερα από 1.000 διπλώματα ευρεσιτεχνίας, είναι εύκολο να φανταστεί κανείς ότι έως να τα καταφέρει αποτύγχανε σε καθημερινή βάση. Όλες αυτές οι «αποτυχίες» είναι που τον οδήγησαν στις μεγάλες επιτυχίες. Η ανθεκτικότητά του, έδωσε στον κόσμο μερικές από τις πιο εκπληκτικές εφευρέσεις των αρχών του 20ού αιώνα, όπως το γραμμόφωνο, ο τηλέγραφος και η κινηματογραφική ταινία.
Είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν ο Έντισον είχε εγκαταλείψει την προσπάθεια μετά τις πρώτες αποτυχίες του. Η εμπνευσμένη ιστορία του μας αναγκάζει να κοιτάξουμε τη ζωή μας και να αναρωτηθούμε: έχουμε την ανθεκτικότητα που χρειαζόμαστε για να ξεπεράσουμε τις προκλήσεις μας; Ή αφήνουμε τις αποτυχίες μας να εκτροχιάσουν τα όνειρά μας; Και τι θα μπορούσαμε να καταφέρουμε αν είχαμε τη δύναμη να μην τα παρατήσουμε;
Η οικοδόμηση της ανθεκτικότητας είναι το κλειδί της ευτυχίας
Κάθε φορά που συναντάς μια δύσκολη κατάσταση, έχεις δύο επιλογές: μπορείς είτε να αφήσεις τα συναισθήματά σου να σε καταβάλλουν και να παραλύσεις από το φόβο ή από τη θλίψη, είτε μπορείς να τοποθετήσεις τον εαυτό σου πιο πάνω από το πρόβλημα και να μετατρέψεις τον πόνο σε ευκαιρία! Ακόμα κι αν θεωρείς τον εαυτό σου ένα ευτυχισμένο άτομο, είναι αναπόφευκτο ότι θα αντιμετωπίσεις προκλήσεις κάποια στιγμή στη ζωή σου. Όλοι μας έχουμε τη δύναμη να αναπτύξουμε μια ανθεκτική νοοτροπία. Ακριβώς όπως ένας μυς, πρέπει να ρυθμίζεται και να ενισχύεται κάθε μέρα. Με τι τρόπο θα το καταφέρουμε αυτό;
1. Μετάτρεψε την Αποτυχία σε Επιτυχία
Από την εμπειρία μου, ο δρόμος προς την επιτυχία είναι στρωμένος με πολλές αποτυχίες. Είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της ζωής. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις ανθεκτικότητα αν δεν είσαι διατεθειμένη να αποτύχεις.
Εκείνοι που δεν έχουν την ικανότητα να παλέψουν τις αντιξοότητες καταλήγουν να εσωτερικεύουν την αποτυχία και αναπόφευκτα να τα παρατούν εντελώς. Εάν μπορείς να συσχετιστείς με αυτόν τον τρόπο σκέψης, είναι σημαντικό να καταλάβεις ότι η αποτυχία είναι ένα απλό, τυχαίο γεγονός. Δεν καθορίζει ποιος είσαι ως άτομο.
Ωριμάζεις συνειδητοποιώντας πως όταν προσπαθείς, μπορεί και να αποτύχεις… Προσπαθείς ξανά και τελικά πετυχαίνεις! Αυτό είναι που σου δίνει τη δυναμική που χρειάζεσαι όταν οι δυσκολίες έρχονται και σου χτυπούν την πόρτα. Η αποτυχία είναι απλώς ένα σκαλοπάτι που ο καθένας ανεβαίνει για να φτάσει στην ευτυχία του.
2. Ανέπτυξε τον εσωτερικό έλεγχο
Πιστεύεις ότι η ζωή ρυθμίζεται αυτόματα εν αγνοία σου ή εξαιτίας σου; Προκειμένου να βελτιώσεις την ευτυχία σου σε οποιονδήποτε τομέα, πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου τη δύσκολη ερώτηση: “Ποιος είναι υπεύθυνος για την ευτυχία μου;” Η απάντησή σου σε αυτήν την ερώτηση θα καθορίσει πόσο αποτελεσματικά μπορείς να ξεπεράσεις τις προκλήσεις στη ζωή.
Οι άνθρωποι που πιστεύουν πως ο έλεγχος της ζωής τους έρχεται «απ’ έξω», παλεύουν να ανακάμψουν από τα χτυπήματα της ζωής. Πιστεύουν ότι οι εξωτερικές δυνάμεις καθορίζουν την κατεύθυνση που θα πάρει η ζωή τους. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτή η πεποίθηση τους αφήνει να νιώθουν ανίσχυροι.
Αντίστροφα, οι ανθεκτικοί άνθρωποι που γνωρίζουν πολύ καλά πως έχουν τον πλήρη εσωτερικό τους έλεγχο, βλέπουν τον εαυτό τους ως διευθύνοντα σύμβουλο της ζωής τους. Γνωρίζουν ότι έχουν τον έλεγχο κάθε απόφασης που λαμβάνουν. Ακόμα κι όταν γκρεμίζονται, είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις μεγαλύτερες αντιξοότητες της ζωής ως εφαλτήρια για την επιτυχία. Όταν το κάνεις αυτό, γίνεσαι ο οδηγός του πεπρωμένου σου και η ανθεκτικότητα γίνεται η φυσική σου κατάσταση.
3. Χτίσε θετικές πεποιθήσεις
Όταν ο κόσμος σου καταρρέει, είναι εύκολο να πέσεις σε κατάσταση αρνητικότητας και να παίξεις το παιχνίδι “γιατί εγώ”. Ωστόσο, δεν μπορείς να ξεπεράσεις τις προκλήσεις στη ζωή εάν νομίζεις ότι το Σύμπαν δεν είναι με το μέρος σου. Η αρνητικότητα δεν θα σε οδηγήσει σε ασφαλές μονοπάτι. Ένα ανθεκτικό άτομο αντιμετωπίζει τις προκλήσεις αξιοποιώντας τη δύναμη των θετικών συναισθημάτων όταν είναι απαραίτητο . Είναι σε θέση να αναδιαμορφώσει τις αντιξοότητες σε κάτι θετικό, το οποίο του επιτρέπει να επιστρέψει και να δημιουργήσει ρεαλιστικά σχέδια μακροπρόθεσμα.
4. Αγκάλιασε την αλλαγή
«Μπορώ να αλλάξω από αυτό που μου
συμβαίνει. Αλλά αρνούμαι να μειωθώ από αυτό ».
– Μάγια Αγγέλου
Η πραγματικότητα είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο συνεχούς αλλαγής και μέσα σ’αυτόν τον κόσμο η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα στην οποία μπορούμε να βασιστούμε. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν αγνοούν ή αντιστέκονται στην αλλαγή. Ως αποτέλεσμα, καταλήγουν να ζουν μια ζωή με πόνο και βάσανα. Δεν θα δημιουργήσεις ανθεκτικότητα αν συνεχώς παραμένεις στη ζώνη άνεσής σου. Ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθείς πραγματικά και να επεκταθείς είναι να απελευθερωθείς από την φαινομενική σταθερότητα και να βουτήξεις στο άγνωστο.
Μερικά ακόμα tips
- Εξισορρόπησε τον θυμό, τη θλίψη και την απογοήτευση με μια αίσθηση ελπίδας, πίστης και σκοπού.
- Πίστεψε στις ικανότητές σου! Αντικατέστησε το « δεν το αντέχω αυτό», με το « Μπορώ να το κάνω αυτό»! Η αυτοεκτίμηση παίζει σπουδαίο ρόλο στη ανάρρωση από δύσκολα γεγονότα. Υπενθύμισε στον εαυτό σου τις δυνάμεις και τα επιτεύγματά σου!
- Είναι η αντίδρασή σου στις αντιξοότητες και όχι η ίδια η αντιξοότητα που καθορίζει πώς θα εξελιχθεί η ιστορία της ζωής σου. Μη λυγίζεις!
- Παίρνει χρόνο για να αυξήσεις την έμφυτη ικανότητά σου για ανθεκτικότητα, οπότε μην αποθαρρύνεσαι! Ο καθένας μπορεί να μάθει να είναι ανθεκτικός και αυτό δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένο σύνολο συμπεριφορών ή ενεργειών. Η ανθεκτικότητα μπορεί να διαφέρει δραματικά από το ένα άτομο στο άλλο.
Προχωρώντας μπροστά!
Όλοι μας έχουμε μάχες να δώσουμε. Πολεμώντας, όμως, στην πρώτη γραμμή δημιουργούμε χαρά, δημιουργούμε φιλίες, ανακαλύπτουμε ευτυχία, βρίσκουμε αγάπη! Κανείς δεν ξεφεύγει από τον πόνο, το φόβο και τα βάσανα. Ωστόσο, από τον πόνο μπορεί να προέλθει η σοφία, από το φόβο μπορεί να προέλθει το θάρρος, από τα βάσανα μπορεί να προέλθει η δύναμη!
Την επόμενη φορά που η ζωή θα σε δοκιμάσει, πίστεψε ότι είσαι αρκετά δυνατή για να παραμείνεις στο παιχνίδι. Οι αντιξοότητες μπορεί να σε λυγίσουν, αλλά μην τις αφήσεις να σε σπάσουν. Το να παραμένεις αισιόδοξη σε σκοτεινές περιόδους της ζωής σου μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά η διατήρηση μιας αισιόδοξης προοπτικής είναι ένα σημαντικό μέρος της ανθεκτικότητας.
Αν έπρεπε να σου δώσω μόνο μια συμβουλή θα ήταν αυτή:
Το να είσαι ανίσχυρος δεν καταστρέφει την ανθρωπιά σου. Η ανθεκτικότητά σου είναι η ανθρωπιά σου. Οι μόνοι άνθρωποι που χάνουν την ανθρωπιά τους είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι έχουν το δικαίωμα να κάνουν έναν άλλο άνθρωπο ανίσχυρο.
Μη γίνεις σαν αυτούς!
Βγες εκεί έξω… Πήγαινε να κάνεις κάτι συναρπαστικό. Μετάτρεψε το πρόβλημά σου σε άσκηση για δυνατούς λύτες και φτιάξε το δικό σου παραμύθι! Ποτέ μη λυπηθείς τον εαυτό σου! Κράτησε κοντά σου μόνο εκείνους που σε κάνουν να γελάς! Ξέχασε το κακό και επικεντρώσου στο καλό! Αγάπησε τους ανθρώπους που σου συμπεριφέρονται σωστά και προσευχήσου για εκείνους που δεν το κάνουν. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να μην είσαι ευτυχισμένη!
Φωτογραφία Cottonbro
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
