Τους ανθρώπους τους καταλαβαίνεις από τον τρόπο που εκφράζουν τις ανάγκες τους και τα συναισθήματα τους. Άλλοι εγκλωβίζονται στο έλεος της παρορμητικότητας τους και άλλοι την ρυθμίζουν και εκφράζουν με σαφήνεια αυτά που χρειάζονται. Τις πιο πολλές φορές, είναι η αίσθηση που προϋπάρχει του λόγου που ενημερώνει τι από τα δύο θα συμβεί. Μπορεί να μην σου μιλήσουν καν. Όμως η γλώσσα του σώματος προδίδει την διάθεση τους να σε «φορτώσουν» με κάτι που οι ίδιοι δεν μπορούν να διαχειριστούν. Συχνά καταφεύγουν στη στοχοποίηση.
Συνήθως είναι ο θυμός για πράγματα που αφορούν στην αυτοεκτίμηση τους και αδυνατούν να τα διαχειριστούν. Το δυσάρεστο είναι πως αδιαφορούν για την αναστάτωση που προκαλούν. Και παράλληλα απολαμβάνουν να βλέπουν πως έχουν την δύναμη να την βγάλουν στην επιφάνεια. Όσο πιο πολύ σε καταβάλει το άγχος, τόσο περισσότερο ικανοποιείται η ανασφάλεια τους. Ίσως τους λείπει κάποιος ηθικός κώδικας σωστής συμπεριφοράς ή η ικανότητα να διακρίνουν πότε πρέπει να λειτουργούν με επιείκεια.
Η μανία τους να συμπεριφέρονται με έναν σχεδόν ενστικτώδη και αυτόματο τρόπο, σε κάνει να αναρωτιέσαι τι θα πουν ή πως θα το πουν, γεγονός που δημιουργεί αμηχανία. Κοινώς φοβάσαι μήπως γίνεις ο στόχος της προσβλητικής τους δυσαρέσκειας. Όχι δεν είσαι υπερευαίσθητη. Η παρουσία κάποιων ανθρώπων, μπορεί να είναι μεγάλη πηγή άγχους, κυρίως γιατί αδυνατούν να επικοινωνήσουν ευγενικά και φιλικά, χωρίς να σε κάνουν να νιώθεις αβεβαιότητα, στοχοποίηση και ενοχή. Έπειτα πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται μήπως έκανες κάτι και προκάλεσες τον σκληροτράχηλο τρόπο τους. Μην μπεις στον κόπο να πάρεις ολόκληρη την ευθύνη. Απλά έτυχε να βρεθείς στον δρόμο κάποιου που στερείται αυτοσυγκράτησης και δοκιμάζει με πολεμικότητα, να κατανοήσει την ταυτότητα του.
Διαπροσωπικές σχέσεις, αυτοπειθαρχία και στοχοποίηση
Νίκη για κάποιους σημαίνει πως για να νιώσουν καλά, πρέπει πρώτα κάποιος άλλος να νιώσει άσχημα. Για τους ανθρώπους που έχουν την τάση να στοχοποιούν συχνά τους άλλους, η ευσυνειδησία δεν βοηθάει στην καταστολή της βούλησης τους να αποδεικνύονται ισχυρότεροι. Άλλωστε πως αλλιώς να ενισχύσουν την αξία τους, όταν με κάθε τους συναναστροφή αυτή κινδυνεύει; Έτσι πολλές φορές θα επιχειρήσουν να δικαιολογήσουν την κακή τους συμπεριφορά, έστω και αν μέσα τους ξέρουν πως το να ντροπιάζεις και να πληγώνεις τους άλλους, είναι λάθος. Αισθάνονται την παρόρμηση να κρατούν τον έλεγχο των διαπροσωπικών τους σχέσεων γιατί με αυτόν τον τρόπο διατηρούν προστατευμένη την δική τους έλλειψη αυτογνωσίας και αυτοεκτίμησης. Καταφεύγουν στη στοχοποίηση.
Οι επιθέσεις που κάνουν είναι ένα γενικότερο ξέσπασμα για το άγχος και την οργή που βιώνουν κάθε φορά που αντιλαμβάνονται το χάσμα που έχουν με το περιβάλλον τους. Για να κρύψουν την κρίση της ταυτότητας τους, επιχειρούν να χρεώσουν ένα άλλο άτομο για αυτήν και του δημιουργούν μία παρόμοια. Έτσι ξεχνούν την δική τους. Στιγμιαία μπορεί να νομίζουν πως τραβάνε την προσοχή, όμως σύντομα η έλλειψη αυτοπειθαρχίας και η αστάθεια που τους διακατέχει, επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις τους που αργά ή γρήγορα σταματάνε να τους εμπιστεύονται και να υποκύπτουν στον έλεγχο τους.
Αναζητώντας την ισορροπία
“Mε αναστατώνεις και με εξοργίζεις.” “Αν ήσουν πιο υπεύθυνος, δεν θα συνέβαινε αυτό.” Είναι φράσεις που μπορεί να ακουστούν στην δουλειά σου, στο σπίτι ή σε έναν οποιονδήποτε δημόσιο χώρο Δεν έχει σημασία ο βαθμός οικειότητας που έχεις με το άτομο το οποίο τις ξεστομίζει, όσο το αν θέλει να σε τραυματίσει συναισθηματικά. Εκείνη την στιγμή ο εγκέφαλος τους παρουσιάζει αυξημένη δραστηριότητα γιατί λαμβάνουν κάποιο δικό τους αντικρουόμενο συναισθηματικό μήνυμα. Οι άνθρωποι έχουν διαφορετικούς λόγους για να κάνουν φασαρία, αλλά η αιτιολογική ρίζα που τους πυροδοτεί να αντιδρούν έντονα, είναι κοινή. Θυμώνουν όταν έρχονται σε επαφή με μία πραγματικότητα για την οποία δεν είναι προετοιμασμένοι. Τα βιώματα τους και όλα όσα έμαθαν να υποστηρίζουν από αυτά, δεν λειτουργούν σωστά όταν εφαρμόζονται στον εξωτερικό κόσμο. Δεν έχουν τα αποτελέσματα που θέλουν και αυτό τους φορτίζει αρνητικά.
Κάθε φορά που προσπαθούν να συντονιστούν με άλλους, δεν ξέρουν πως. Έτσι μπλέκουν σε εκδηλώσεις ισχύος ή αλλιώς σε διαμάχες όπου με ζήλο προσπαθούν να αποκαταστήσουν την ισορροπία μεταξύ των στερεοτύπων και των ρόλων της ζωή τους. Στην ουσία αποπειρώνται να κυριαρχούν στις σχέσεις τους, μήπως τελικά καταφέρουν να κυριαρχήσουν στην ζωή τους. Χαρακτηριστικό και επίκαιρο παράδειγμα είναι η έντονη αντιπαράθεση μεταξύ εμβολιασμένων και μη. Αυτό που διαδραματίζεται καθημερινά είναι μία προσπάθεια ανθρώπων να συνταιριάξουν αυτά που αντιλαμβάνονται με τον νου τους και όσα πιστεύουν πως είναι τα θεωρητικά τους καθήκοντα, με αυτά μίας αντίθετης ιδεολογίας. Και όλα αυτά στο όνομα της υπαρξιακής τους ελευθερίας. Όταν δεν το κατορθώνουν, νιώθουν την ψυχολογική πίεση να αποκατασταθεί το σύστημα αξιών τους.
Γκρίνια και στοχοποίηση
Σύμφωνα με μελέτη του Στάνφορντ, οι άνθρωποι που γκρινιάζουν συνέχεια, συρρικνώνουν τον εγκέφαλο τους. Και μάλιστα το σημείο εκείνο του εγκεφάλου που βοηθάει να έχουν σωστή και έξυπνη σκέψη και να επιλύουν τα προβλήματα τους. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως γκρινιάζουν χωρίς να έχουν ξεκάθαρη εικόνα του τι θέλουν να πετύχουν μακροπρόθεσμα. Σίγουρα ψάχνουν έναν αποτελεσματικό τρόπο να βγάλουν από μέσα τους, παράπονα και συμβιβασμούς έστω και αν εξωτερικά δίνουν την εντύπωση πως τους φταίει κάποιος ή κάτι. Η στοχοποίηση δεν γίνεται πάντα με εμφανή τρόπο, αφού τις περισσότερες φορές δεν εκφράζεται. Ενώ σε άλλες περιπτώσεις η επιθετικότητα εκφράζεται με ωμό τρόπο, σε αρκετές ο θυμός σιγοβράζει χωρίς να ανεβαίνει στην επιφάνεια για να αντιμετωπιστεί.
Η παθητική επιθετικότητα είναι ευρέως γνωστή και δημιουργεί το ίδιο άγχος και την ίδια νευρικότητα σε όσους την βιώνουν. Εκεί δεν υπάρχει μόνο η απαίτηση να προκαλέσουν κρίση, αλλά και αποπροσανατολισμό. Αυτό συμβαίνει γιατί ίσως κάποτε προσπάθησαν να εκμαιεύσουν τα συναισθήματα των γονιών τους, προκειμένου να κατανοήσουν την προσωπικότητα τους.
Πως να μην γίνεσαι στόχος
– Μην προσπαθήσεις να μαντέψεις τον λόγο μίας πιθανής επιθετικότητας που οδηγεί σε στοχοποίηση. Και φυσικά μην δοκιμάσεις να απολογηθείς. Το πιθανότερο είναι πως θα ακούσεις και άλλες δογματικές απόψεις.
– Αν έρχεσαι συχνά σε επαφή με ένα θυμωμένο και παθητικό άτομο, ζήτησε ευθέως σαφείς εξηγήσεις και απέφυγε να κάνεις υποθέσεις που σε ενοχοποιούν.
-Εστίασε την προσοχή σου σε ότι σε αφορά. Δεν χρειάζεται να ελέγχεις τα πάντα γύρω σου ή να αισθάνεσαι υπεύθυνη για όλα. Έτσι θα έλκεις μόνο τα χρήσιμα.
– Καλλιέργησε ξεκάθαρα και υγιή προσωπικά όρια και πάψε να δικαιολογείς αυτούς που προσπαθούν να σε βλάψουν.
– «Πως θα σου φαινόταν αν είχα και εγώ την ίδια συμπεριφορά σε σένα;» Μία φράση που φέρνει τα άτομα σε επαφή με τις πράξεις τους. Επιπλέον αυτοί που υποστηρίζουν τον εαυτό τους, βάλλονται λιγότερο από τα πυρά των άλλων.
– Τέλος, μάθε να εγκαταλείπεις την προσπάθεια να διορθώσεις έναν αμετανόητο χαρακτήρα και πάρε αποστάσεις!
Φωτογραφία: Marco Testi.
Κείμενο της συμβούλου Επίτευξης Στόχων, Certified Personal Life Coach, Σταυρούλας Χριστοπούλου.
