Η Helen Marden, γεννήθηκε το 1941 στο Πίτσμπουργκ και ζει και εργάζεται μεταξύ Νέας Υόρκης, Μαρακές, και του νησιού Nevis στις Δυτικές Ινδίες, όπου διευθύνει ένα ιδιαίτερο boutique resort. Οι πίνακες της, είναι σαν μια ζωντανή παλέτα που δημιουργείται και εμπλουτίζεται από τα ταξίδια της στην Ελλάδα, την Ινδία και το Μαρόκο, τόσο στην έμπνευση όσο και στα επιλεγμένα μέσα της. Tα έργα της Helen έχουν ρίζες στον φυσικό κόσμο ενώ μέσω της πεποίθησης και της διαίσθησης προσφέρουν μια σύνδεση με το πνευματικό βασίλειο. Η έκθεση “Agape/Αγάπη”, της Helen Marden που εγκαινιάζεται σε λίγες ημέρες στην αθηναϊκή γκαλερί Gagosian, παρουσιάζει πρώιμα έργα ζωγραφισμένα στο στούντιο της στην Ύδρα μαζί με μια νέα σειρά ακρυλικών και ρητίνης που επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή της για τολμηρές χειρονομίες και χρώματα.
I traveled a lot for myself by myself
Μεγάλωσε ως Helen Harrington στην Πενσυλβάνια, αλλά ήξερε από την ηλικία των 12 ότι το πεπρωμένο της βρισκόταν αλλού. Αποφοίτησε από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια το 1963 και στη συνέχεια ταξίδεψε στην Ευρώπη και το Μαρόκο πριν μετακομίσει στη Νέα Υόρκη. Εκεί άρχισε να ενδιαφέρεται για τον αυθορμητισμό και την αμεσότητα της δουλειάς καλλιτεχνών που συνδέονταν με τον Tachisme (το γαλλικό στυλ αφηρημένης ζωγραφικής που ήταν δημοφιλές στις δεκαετίες του 1940 και του 1950), όπως οι Henri Michaux, Jean Fautrier κα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 -με την ενθάρρυνση καλλιτεχνών όπως η Jennifer Bartlett, η Elizabeth Murray και η Kiki Smith- η Marden ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, διατηρώντας στούντιο στη Νέα Υόρκη αλλά και στην Ύδρα στην οποία ήδη είχε αποκτήσει σπίτι.
Η κόρη της Mirabelle σκέφτεται για την μητέρα της “νομίζω ότι είναι εκπληκτικό που η μαμά μου διευθύνει δύο ξενοδοχεία και δουλεύει πάνω στους πίνακές της, ενώ θα μπορούσε πάντα να ξεκινήσει κάτι νέο σε όποια ηλικία και αν είναι. Πάντα της άρεσε να ταξιδεύει και να βρίσκει μέρη που σημαίνουν κάτι για εκείνη. Μετά έγινε μέρος αυτού που κάνουμε ως οικογένεια”.
Helen και Brice: Από τους αμμόλοφους της Κορνουάλης στον γάμο
Ανάμεσα στους ανθρώπους που συνάντησε και αισθάνθηκε πολύ τυχερή για αυτό, ήταν και ο τολμηρός νεαρός αφηρημένος ζωγράφος ονόματι Brice Marden. Η Helen συνειδητοποίησε ότι η σύνδεσή τους ήταν κάτι σχεδόν μυστικιστικό όταν επέστρεψε από ένα ταξίδι στην ακτή της Κορνουάλης το 1967 και διαπίστωσε ότι είχε ζωγραφίσει ένα δίπτυχο που ονομάζεται For Helen με βάση τις διαστάσεις της (5 ¾ πόδια επί 17 ¾ ίντσες) που ήταν το ίδιο ζεστό ροζ-γκρι χρώμα όπως οι λασπότοποι που του είχε περιγράψει τηλεφωνικά. Παντρεύτηκαν τον επόμενο χρόνο.
Το 1971, επισκέφτηκαν την Ύδρα και σύντομα περνούσαν το καλοκαίρι εκεί. Το έντονο μεσογειακό φως φαινόταν να αναζωογονεί τη ζωγραφική του Brice και σύντομα η καριέρα του απογειώθηκε. Η ίδια έχει πει πως ενώ ο Brice αρχικά δεν ενδιαφερόταν να ταξιδεύει στην πορεία όχι μόνο ταξίδεψε αλλά εύκολα μπορεί κανείς να αναγνωρίσει στα έργα του τις ελιές της Ύδρας και το απογευματινό πορτοκαλί φως του ουρανού του Μαρόκου. H σχέση της με τον προσφάτως χαμένο σύζυγό της Brice Marden ήταν τέτοια που μπορούσε να ενεργοποιήσει την έμπνευσή του.
Από το Tivoli στην Agape
Στην πρώτη της έκθεση 2019 στη γκαλερί Gagosian της Νέας Υόρκης, με τίτλο Tivoli, η Marden έδειξε πίνακες ζωγραφικής φτιαγμένους με ακατέργαστες χρωστικές και χυμένη ρητίνη επαυξημένη με ακρυλικό χρώμα σε σκόνη που στρώνονται απευθείας στον καμβά. Αυτές οι εκφραστικές έρευνες στο χώρο, το αντικείμενο και το χρώμα ενσωματώνουν την εμπειρία, το συναίσθημα και μια φυσική δύναμη ζωής. Σύντομα, η έκθεση Agape/Αγάπη της Helen Marden θα εγκαινιαστεί στη γκαλερί Gagosian στην Αθήνα.
Ο τόπος έχει μεγάλη σημασία τόσο στους παλαιότερους όσο και στους νεότερους καμβάδες της Marden. Ενώ το πιο πρόσφατο έργο ζωγραφίστηκε στο στούντιό της στο Tivoli, τα μπλε του ωκεανού και τα σκούρα κόκκινα κρασιού θυμίζουν την ελληνική θάλασσα και τα τοπία που επηρέασαν τη Marden από τα πρώτα της ταξίδια. Με αυτές τις συνολικές εμπειρίες κατά νου, δημιουργεί πίνακες που μεταφέρουν αποτελεσματικά τον θεατή σε μακρινά μέρη καθώς και σε διαλογιστικές καταστάσεις ύπαρξης.
Η έκθεση “Agape” της Helen Marden στην αθηναϊκή Gagosian θα διαρκέσει από 21.09.2023 έως 24.10.2023.
Κείμενο, Μίνα Καραγιάννη Μουσειολόγος – Επιμελήτρια /@museum.ephemera
