Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Αθήνα, 6 Δεκεμβρίου 1963. Ο Γιώργος και η Μαρώ Σεφέρη αναχωρούν με προορισμό την Στοκχόλμη για την τελετή απονομής των βραβείων Νόμπελ 1963. Photo: Κώστας Μεγαλοκονόμος ©Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά αρχεία.

Η έκθεση “Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ” που φιλοξενείται στην Πινακοθήκη Γκίκα / Μουσείο Μπενάκη είναι αναμνηστική. Συγκροτήθηκε από φωτογραφίες της εποχής, από το αρχείο Μεγαλοοικονόμου. Περιλαμβάνει συγχαρητήριες επιστολές και τηλεγραφήματα από τον πολιτικό και καλλιτεχνικό κόσμο, προβολή video και φυσικά το ίδιο το βραβείο, όλα από τη συλλογή του μουσείου. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μία χρονοκάψουλα της βράβευσης.

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Αθήνα, 24 Οκτωβρίου 1963. Μετά την αναγγελία της βράβευσης, ο Γιώργος και η Μαρώ Σεφέρη στο γραφείο, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου ενώπιον των δημοσιογράφων και των φωτο ρεπόρτερ. Photo: Κώστας Μεγαλοκονόμος© Μουσείο Μπενάκη/Φωτογραφικά αρχεία.

Mία χρονοκάψουλα της βράβευσης

Το μουσείο έχει στη συλλογή του το Νόμπελ, τι καλύτερο από το να διοργανώσει μια έκθεση/γιορτή μετά από εξήντα χρόνια; Για να γιορτάσεις εσύ ο σημερινός επισκέπτης τη βράβευση, μιας και δεν είχες την ευκαιρία να είσαι στο σπίτι του ποιητή όταν πήγε το τηλεγράφημα. “Σαν άτομο το δέχεται κανείς με ψυχραιμία. Όταν το σκέπτεται σαν Έλληνας συγκινείται”, σημείωνε ο ίδιος για το γεγονός. Η ομιλία του Σεφέρη κατά τη βράβευση του η οποία γράφτηκε και δόθηκε στα Γαλλικά, αναγνωρίστηκε ως ένα σημαντικό κείμενο που περικλείει την Ελλάδα.

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Συγχαρητήρια επιστολή Νίκου Χατζήκυριάκου Γκίκα προς τον Γιώργο Σεφέρη.

Μεταφέροντας τους επισκέπτες της έκθεσης στο κλίμα των ημερών

Ο Γιώργος Μαγγίνης, επιστημονικός διευθυντής του μουσείου Μπενάκη, αλλά και ο επιμελητής της έκθεσης Κωνσταντίνος Παπαχρήστου, στην παρουσίαση είπαν πως η έκθεση στήθηκε για να μεταφέρει στους επισκέπτες το κλίμα των ημερών. Η είδηση για την βράβευση του Σεφέρη μπήκε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων όπως της άξιζε. Έφερε μια ευφορία στους γνωρίζοντες και μη. Έγιναν εκτενή αφιερώματα στις πολιτιστικές σελίδες αλλά το ενδιαφέρον ατόνησε. Για να κατανοήσουμε τις κάπως “άτονες” αντιδράσεις του κόσμου, πρέπει να δούμε το ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Το οποίο ήταν αρκετά ρευστό για να μπορέσει να δεχτεί το Νόμπελ με πολυήμερες ζητωκραυγές.

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Λονδίνο, 6 Ιουνίου 1957. Ο Γιώργος Σεφέρης μεταβαίνει από την πρεσβευτική κατοικία στο παλάτι του Μπάκινχαμ με την παραδοσιακή άμαξα, όπου θα επιδώσει τα διαπιστευτήρια του στην Βασίλισσα Ελισάβετ. Η φωτογραφία αυτή διανεμήθηκε από το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων την ημέρα της αναγγελίας του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Σεφέρη.

“Kάναμε βιτρίνα με βιβλία και φωτογραφίες και ο κόσμος αναρωτιόταν ποιος είναι αυτός ο Σεφέρης”

Η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη είχε συνταράξει το πανελλήνιο. Μετά την παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή οι εκλογές που είχαν ήδη προκηρυχθεί για τον Νοέμβριο του 1963 έκαναν τον κόσμο να νιώθει ότι η χώρα μπαίνει σε μονοπάτια αποσταθεροποίησης. Οι εκδόσεις Ίκαρος θυμούνται σχετικά: “Kάναμε βιτρίνα με βιβλία και φωτογραφίες του και ο κόσμος στεκόταν και αναρωτιόταν ποιος είναι αυτός ο Σεφέρης. Κάποιοι  έλεγαν ότι είναι αυτός που γράφει τα λόγια στα τραγούδια του Θεοδωράκη.

Η κυβέρνηση που υπήρχε ήταν υπηρεσιακή και τηλεόραση δεν υπήρχε. Ο κόσμος ενδιαφέρθηκε πολύ λίγο και η πώληση των βιβλίων των ποιημάτων του ήταν μέτρια”. Αν δει κάποιος τα πρωτοσέλιδα της ημέρας της κηδείας του ποιητή οκτώ χρόνια αργότερα 1971, η οποία χαρακτηρίστηκε ως διαμαρτυρία θα νομίσει ότι το αθηναϊκό κοινό του ανταπέδωσε την προσοχή που του “όφειλε” από το Νόμπελ.

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Το Δίπλωμα του Βραβείου Νόμπελ. Δωρεά Μαρώς Σεφέρη προς το Μουσείο Μπενάκη.

Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο

Στην Πινακοθήκη Γκίκα στο Μουσείο Μπενάκη, ο διπλωμάτης, μεταφραστής και ποιητής Γιώργος Σεφέρης, με καταγωγή από τη Σμύρνη, είναι σαν να βρίσκεται στο σπίτι του. Ο Σεφέρης ανήκε στον σκληρό πυρήνα της ανδροκρατούμενης γενιάς του ‘30. Όρος που πρωτοχρησιμοποιήθηκε από το Γιώργο Θεοτοκά και τους διανοούμενους που μετείχαν στο λογοτεχνικό περιοδικό της εποχής “Τα Νέα Γράμματα”. Μαζί με άλλα επιφανή μέλη της, περνούσαν από την Κριεζώτου για ατέρμονες συζητήσεις.

Στην πινακοθήκη Γκίκα βρίσκουμε άλλωστε πολλά τεκμήρια του έργου αυτού του κύκλου που έδωσε στη χώρα δύο Νόμπελ (Ελύτης 1979). Μιλώντας για Νόμπελ, είναι χρήσιμο να δούμε και πόσοι από τους σπουδαίους λογοτέχνες μας ήταν υποψήφιοι. Ακόμη κι αν δεν πήραν τελικώς βραβείο. Έχουμε 43 υποψηφιότητες, με κορυφαίο τον Κωστή Παλαμά, ο οποίος προτεινόταν κάθε χρονιά από το 1926 έως το 1940. Κάθε χρόνο, επί έξι συναπτά έτη ήταν υποψήφιος και ο Γεώργιος Σουρής. Ο σατιρικός λογοτέχνης, από το 1907 έως το 1912, ενώ ο Νίκος Καζαντζάκης είχε εννέα υποψηφιότητες.

Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ στο Μουσείο Μπενάκη
Το χρυσό μετάλλιο του Βραβείου Νόμπελ. Δωρεά Μαρώς Σεφέρη προς το Μουσείο Μπενάκη.

Ανακαλύπτοντας την καταγραφή του γεγονός

Στην επίσημη ιστοσελίδα του οργανισμού Nobel μπορεί κάποιος να δει την καταγραφή του γεγονότος nobelprize.org The Nobel Prize in Literature 1963 was awarded to Giorgos Seferis “for his eminent lyrical writing, inspired by a deep feeling for the Hellenic world of culture” αλλά και τον λόγο του Γιώργου Σεφέρη στα αγγλικά. Την επόμενη χρονιά, ο Ζαν πολ Σαρτρ αρνήθηκε την ίδια διάκριση. Αν ανήκεις, όπως ο ποιητής, σε μια χώρα μικρή και θα ήθελες να δεις πως είναι να κερδίζεις ένα βραβείο Νόμπελ, ο δρόμος σου λέγεται Κριεζώτου και ο χώρος Πινακοθήκη Γκίκα στο Μουσείο Μπενάκη.


Η έκθεση “Γιώργος Σεφέρης 60 χρόνια από το Νόμπελ” στην Πινακοθήκη Γκίκα στο Μουσείο Μπενάκη, Κριεζώτου 3, θα διαρκέσει από τις 25.10.2023 έως 24.02.2024.


Kείμενο, Μίνα Καραγιάννη Μουσειολόγος – Επιμελήτρια /@museum.ephemera

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ