Λοιπόν ναι. Κανείς από εμάς δεν πρόκειται να νιώσει ποτέ τη σιγουριά της απόλυτης ασφάλειας για όλα όσα είναι σημαντικά στη ζωή του. Η ανασφάλεια δημιουργείται από την αβεβαιότητα. Θα μπορούσε να οφείλεται σε θεμελιώδεις αβεβαιότητες που αφορούν επιλογές ζωής, από κάτι τόσο απλό όσο “ζητήματα” σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση ή από κάτι τόσο ασήμαντο όπως το αν κάναμε σωστά επιλέγοντας αυτό το ρούχο αντί για κάποιο άλλο. Το πρόβλημα γίνεται πιο περίπλοκο όταν η ανασφάλεια κυριαρχεί μέσα σε μία σχέση. Και τα πράγματα χειροτερεύουν ακόμα περισσότερο όταν η ανασφάλεια “καταλαμβάνει” μεγαλύτερο χώρο στη σχέση από ότι η εμπιστοσύνη.
Η ανασφάλεια σαμποτάρει τις σχέσεις
Η ανασφάλεια είναι ένα εσωτερικό αίσθημα απειλής. Όλοι το νιώσαμε τη μια ή την άλλη στιγμή. Όμως, ενώ είναι αρκετά φυσιολογικό περιστασιακά να βιώνουμε συναισθήματα αυτο-αμφιβολίας, η χρόνια ανασφάλεια μπορεί να σαμποτάρει την επιτυχία μας στη ζωή. Και είναι ιδιαίτερα επιζήμια καθώς φθείρει τις στενές προσωπικές μας σχέσεις. Η χρόνια ανασφάλεια μας στερεί την ηρεμία. Μας εμποδίζει να επικοινωνήσουμε και να συνεργαστούμε με τον σύντροφό μας με έναν χαλαρό, αυθεντικό τρόπο. Συμπεριφορές που πηγάζουν από ανασφάλεια, όπως επίμονη ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση, ζήλια, εμμονές, έλεγχο και …κατασκοπείες, διαβρώνουν την εμπιστοσύνη. Είναι συμπεριφορές που καταβάλουν τη σχέση καθώς σταδιακά μπορούν να απομακρύνουν ακόμα και τον πιο υπομονετικό σύντροφο.
Αντιμέτωποι με την ανασφάλεια
Είμαστε μόνο άνθρωποι. Πράγμα που σημαίνει ότι όλοι, ακόμη και οι πιο σίγουροι από εμάς, έχουμε τις προσωπικές μας, μικρές η μεγάλες ανασφάλειες. Οι πηγές της ανασφάλειας είναι συχνά δύσκολο να
αναγνωριστούν και να εντοπιστούν. Πόσο μάλλον να αντιμετωπιστούν… Όμως αν θέλουμε να ζήσουμε μια υγιή, ευτυχισμένη ζωή με τον άνθρωπό μας πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι ζωτικής σημασίας να τις διαχειριστούμε ορθά. Δεν είναι φοβερό αν μερικές φορές νιώθουμε ανασφαλείς. Δεν είναι πρόβλημα να περιστασιακά νιώθουμε φόβο, αυτο-αμφιβολία, θυμό η απογοήτευση. Είναι φυσικά συναισθήματα και εμφανίζονται ως απάντηση στην αβεβαιότητα του κόσμου.
Το πρόβλημα προέρχεται από το πώς αντιμετωπίζουμε το αίσθημα ανασφάλειας. Μπορούμε να κουλουριαστούμε και να κρυφτούμε. Να επιτεθούμε σε κάποιον, να σκληρύνουμε τις άκαμπτες απόψεις μας για τον κόσμο και να συνεχίζουμε να θυμώνουμε. Αυτό γίνεται πολύ εμφανές στις σχέσεις όπου εμπλέκονται πολλαπλά συναισθήματα. Έρχονται στιγμές που καταλήγουμε να νιώθουμε εξαντλημένοι από γεμάτες ένταση εκδηλώσεις ανασφάλειας που μας φθείρουν ψυχολογικά. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι ανασφάλειες μπορούν να μας κρατήσουν όλη τη νύχτα ξύπνιους και να μας κάνουν να νιώθουμε άβολα μέσα στη σχέση μας. Επιπλέον οι ανασφάλειες δημιουργούν πρόβλημα με τον σύντροφό μας που αργά η γρήγορα θα δυσανασχετήσει και σταδιακά θα αρχίσει να απομακρύνεται. Συχνά η σχέση αρχίζει να υποφέρει και να φθείρεται “αναίτια” πριν καν συνειδητοποιούμε τι ακριβώς συμβαίνει.
Απόρριψη και σύγκριση
Ενώ πολλοί άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι η ανασφάλεια προέρχεται από κάτι που είπε ή που έκανε ο σύντροφός τους, στη πραγματικότητα η περισσότερη ανασφάλεια προέρχεται μέσα από αυτούς τους ίδιους. Το συναίσθημα της ανασφάλειας μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική κιόλας ηλικία (μια ανασφαλής προσκόλληση στους γονείς) ή μπορεί να αναπτυχθεί στην πορεία της ζωής ύστερα από κάποια απόρριψη. Οι ανασφάλειες αναπτύσσονται κυρίως όταν συγκρίνουμε αρνητικά τον εαυτό μας με τους άλλους. Τις περισσότερες φορές η ανασφάλεια βασίζεται σε παράλογες σκέψεις και φόβους. Ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί, ότι δεν θα είμαστε εντάξει χωρίς σύντροφο, ότι ποτέ δεν θα βρούμε κανέναν καλύτερο ή ότι δεν είμαστε πραγματικά αξιαγάπητοι.
Δύο “πηγές” ανασφάλειας μέσα στη σχέση
- Έλλειψη αυτοπεποίθησης. Χωρίς αυτοπεποίθηση, αρχίζουμε να αναζητούμε διαρκή διαβεβαίωση από τον σύντροφό μας. Σταδιακά φλερτάρουμε με κάποιου είδους συναισθηματική εξάρτηση, η οποία είναι στην πραγματικότητα ένας από τους μεγαλύτερους δολοφόνους σχέσεων. Όταν αρχίζεις να εξαρτάσαι συναισθηματικά από κάποιον, αρχίζεις να χάνεις τη ζωή σου και αρχίζεις να εξαρτάσαι από τον σύντροφό σου για την ευτυχία σου. Αυτό ασκεί μια ακατάλληλη πίεση στους ώμους του για κάτι που δεν πρέπει να είναι ευθύνη του, και γι’ αυτόν το λόγο οι εντάσεις αρχίζουν να αυξάνονται. Όσο περισσότερο αναζητάς μια ασταμάτητη διαβεβαίωση, τόσο περισσότερο εκείνος απομακρύνεται από κοντά σου, ακριβώς επειδή αισθάνεται ασφυξία… Και όσο περισσότερο απομακρύνεται εκείνος, τόσο πιο ανασφαλής αισθάνεσαι εσύ. Και κάπως έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ο οποίος καταλήγει τις περισσότερες φορές σε αυτό που φοβάσαι πιο πολύ… Στη διάλυση αυτής της σχέσης.
- Έλεγχος και ζήλεια. Όταν κάποιος προσπαθεί να ελέγξει τα πάντα, είτε την ίδια τη σχέση (αυτά που κάνει ένα ζευγάρι μαζί) είτε τον σύντροφό του (αυτά που κάνει ή που δεν κάνει ο άλλος), σημαίνει πως ο ίδιος αισθάνεται απειλή. Και για αυτό το λόγο αυτό έχει την παρορμητική ανάγκη να πάρει τον έλεγχο. Η ανάγκη για έλεγχο θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι υπάρχουν βαθύτερα ψυχολογικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή.
5 όπλα κατά της ανασφάλειας
Αποτίμησε την αξία σου
Σκέψου τα χαρακτηριστικά που έχεις ως άτομο. Μπορεί να είσαι καλή, αξιόπιστη, αστεία, επικοινωνιακή. Αυτά είναι χαρακτηριστικά που εκτιμούν οι περισσότεροι άνθρωποι σε έναν σύντροφο. Σκέψου αν κάνεις τη ζωή του άλλου ατόμου καλύτερη. Τον κάνεις να νιώθει την αγάπη σου; Τον υποστηρίζεις, τον κάνεις χαρούμενο ; Αυτά είναι πράγματα που όλοι θέλουν να αισθάνονται σε μια σχέση, όμως πολλοί συχνά δεν τα κάνουν. Επικεντρώσου σε αυτά που προσφέρεις αντί σε αυτά που πιστεύεις ότι σου λείπουν. Αυτό θα αλλάξει την προοπτική σου. Εάν το άλλο άτομο δεν εκτιμά αυτό που έχεις να του προσφέρεις, απλά δεν θα του το προσφέρεις.
Χτίσε την αυτοεκτίμησή σου.
Η οικοδόμηση της αυτοεκτίμησής σου δεν είναι τόσο δύσκολη όσο φαίνεται. Ξεκίνησε να νιώθεις καλά μέσα σου. Αγάπησε τον εαυτό σου, μην είσαι αυστηρός κριτής του και κατανόησε πως δεν χρειάζεσαι έγκριση από το σύντροφό σου για να αισθανθείς καλά. Όταν θα λάμψεις από αυτοπεποίθηση και σιγουριά για το τι πραγματικά αξίζεις, τότε θα έλξεις και έναν υγιή σύντροφο δίπλα σου.
Διατήρησε την ανεξαρτησία σου
Μια υγιής σχέση αποτελείται από δύο υγιείς ανθρώπους. Η διατήρηση της ταυτότητάς σου και η φροντίδα των αναγκών σου για προσωπική ευεξία είναι τα κλειδιά για τη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας σε μια σχέση. Όταν δεν εξαρτάσαι από τη σχέση σου για να καλύψεις όλες τις ανάγκες σου, νιώθεις πιο ασφαλής για τη ζωή σου. Το να είσαι ανεξάρτητο άτομο που έχει τις δραστηριότητές του, σε κάνει επίσης πιο ελκυστικό σύντροφο. Οι τρόποι διατήρησης της ανεξαρτησίας σου περιλαμβάνουν: χρόνο με τους φίλους σου, ενδιαφέροντα και χόμπι, τη διατήρηση της οικονομικής ανεξαρτησίας σου και στόχους αυτο-βελτίωσης που είναι ξεχωριστοί από τους στόχους της σχέσης. Θα πρέπει, λοιπόν, να μάθεις να βλέπεις τη σχέση σου όχι σαν ένωση δύο ατόμων χωρίς αυτόνομη βούληση και προσωπικότητα και χωρίς ατομικές επιλογές, αλλά σαν ένωση δύο δημιουργικών, ανεξάρτητων ατόμων που έχουν επιλέξει να είναι μαζί αντί να είναι χώρια.
Εμπιστέψου πρώτα τον εαυτό σου και μετά τον σύντροφό σου
Δεν θα εκπλήξει κανέναν όταν λέω ότι η εμπιστοσύνη είναι το κλειδί για ευτυχισμένες, υγιείς σχέσεις. Εμπιστοσύνη δε σημαίνει μόνο ότι μοιράζεσαι τα βαθύτερα μυστικά σου με τον σύντροφό σου χωρίς να ανησυχείς ότι θα σε προδώσει ή θα σε πληγώσει. Εμπιστοσύνη στον εαυτό σου σημαίνει να ξέρεις ότι δεν έχει σημασία μόνο πως λειτουργεί ο σύντροφός σου μέσα στη σχέση αλλά και εσύ. Εμπιστέψου το ένστικτό σου. Εμπιστέψου τον εαυτό σου για να μην κρύψεις τα συναισθήματά σου… για να βεβαιωθείς ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες σου.
Εμπιστέψου τον εαυτό σου για να ξέρεις ότι εάν η σχέση δεν λειτουργεί, θα είσαι σε θέση να φύγεις και να εξακολουθείς να είσαι ένα πλήρως λειτουργικό άτομο. Όταν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, η αίσθηση ασφάλειας είναι σχεδόν εγγύηση. Εάν η εύρεση αυτού του είδους εμπιστοσύνης στον εαυτό σου φαίνεται πολύ δύσκολη να την πετύχεις μόνη σου, ίσως θελήσεις να συνεργαστείς με έναν επαγγελματία που μπορεί να σε βοηθήσει να μάθεις πώς να το κάνεις αυτό.
Άφησε πίσω σου κακές εμπειρίες του παρελθόντος.
Οι προηγούμενες εμπειρίες μπορούν να βλάψουν την ερωτική σου ζωή. Αν ένας κακός πρώην σύντροφος σε έκανε να αισθάνεσαι ανεπιθύμητη και ανασφαλής, βρες τρόπο να αφήσεις πίσω σου αυτές τις αποσκευές. Συζήτησε με φίλους, με ειδικούς, με την οικογένειά σου ή τον τωρινό σου σύντροφο ακόμα για την προηγούμενη εμπειρία σου και ζήτησε τη στήριξή τους και την κατανόησή τους. Κλείσε την πόρτα στο παρελθόν σου ώστε να μην αδικήσει το παρόν σου.
Η επικοινωνία είναι το κλειδί της επιτυχίας.
Όταν νιώθεις να σε κυριεύει έντονα η ανασφάλεια και να υπονομεύει τη σταθερότητα της σχέσης σου μία λύση υπάρχει. Διάλεξε τη σωστή στιγμή και μίλα με τον σύντροφό σου. Προσπάθησε να μιλήσεις όταν τα πράγματα πάνε καλά, όχι άσχημα. Άκουσε και τη δική του θέση σε όλο αυτό και υπολόγισέ τον στις αποφάσεις ή στα συναισθήματά σου. Δεν είσαι μόνη σου. Εισέπραξε την αγάπη, τη στήριξή του και άκουσε τα παράπονά του. Οι σχέσεις με σταθερές βάσεις θα βρουν την άκρη και θα επιβιώσουν.
Πίστεψε στη ζωή
Η ανασφάλεια, ξέρετε, δεν είναι καθόλου ρομαντική. Η αγάπη είναι. Το να ερωτευτείς κάποιον, σημαίνει να κάνεις ένα άλμα πίστης και να μοιραστείς μαζί του τα πιο οικεία σου πράγματα, τα πιο όμορφα συναισθήματά σου, να ονειρευτείς και να ελπίζεις. Η σχέση σου πρέπει να είναι μια ασφαλής ζώνη, όπου εκεί θα μπορείς να εκφραστείς και να είσαι ο εαυτός σου. Κι αυτό ισχύει και για σένα και για τον σύντροφό σου. Αν αυτό δεν συμβεί, η αμφιβολία θα υπερισχύσει κάθε άλλου συναισθήματος και θα απομακρύνει το δέσιμο μέσα στο ζευγάρι. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε όλοι ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Αλλά δεν είναι απαραίτητο να είσαι τέλειος για να είσαι σε μια ευτυχισμένη, υγιή και ασφαλή σχέση.
Μην αφήσεις την ανασφάλειά σου να καταστρέψει την ευτυχία σου. Μην αφήσεις την αμφιβολία να καταστρέψει τη ζωή σου. Να σκέφτεσαι πάντα όλα όσα είσαι, αντί όλα όσα δεν είσαι!
Κεντρική φωτ. από το φιλμ “Love Actually” 2003
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
