Κάθε φορά που έχω μπροστά μου θυμωμένους ανθρώπους, πάντα κάνω ένα βήμα πίσω και τους παρατηρώ. Στην αρχή, από καθαρή περιέργεια για να δω τι κατάληξη μπορεί να έχει ένας ανεξέλεγκτος θυμός. Στη συνέχεια, παρατηρώ τα συναισθήματά τους και βλέπω πόσο εύκολα ένα θυμωμένο άτομο, που μπορεί να έχει και δίκιο, γίνεται κάποιος άλλος. Χάνει το όποιο δίκιο έχει και στο τέλος αφήνει και τις χειρότερες εντυπώσεις σε αυτή την έντονη λογομαχία. Στη ζωή μας βρίσκουμε συνέχεια μπροστά μας θυμωμένους ανθρώπους. Στο σπίτι, στη δουλειά μας, στους φίλους μας, στην κοινωνική μας ζωή. Η αλήθεια είναι πως όταν πρέπει να αντιμετωπίσεις ένα θυμωμένο άτομο, είναι πολύ εύκολο να αναστατωθείς κι εσύ, ειδικά αν δεν γνωρίζεις πώς να τον χειρίζεσαι και πώς να του απαντήσεις. Μπορείς πολύ εύκολα να επιδεινώσεις την κατάσταση, αντί να την εκτονώσεις και να ανταποκριθείς κι εσύ με θυμό.
Στη ζωή μας βρίσκουμε συνέχεια μπροστά μας θυμωμένους ανθρώπους. Στο σπίτι, στη δουλειά μας, στους φίλους μας, στην κοινωνική μας ζωή. Η αλήθεια είναι πως όταν πρέπει να αντιμετωπίσεις ένα θυμωμένο άτομο, είναι πολύ εύκολο να αναστατωθείς κι εσύ, ειδικά αν δεν γνωρίζεις πώς να τον χειρίζεσαι και πώς να του απαντήσεις. Μπορείς πολύ εύκολα να επιδεινώσεις την κατάσταση, αντί να την εκτονώσεις και να ανταποκριθείς κι εσύ με θυμό.
Η αιτία πίσω από το θυμό
Οι άνθρωποι είναι πλάσματα που εξοικονομούν ενέργεια. Ακριβώς όπως τα περισσότερα ζώα επιτίθενται από αυτοάμυνα, πείνα ή άλλες βιολογικές ανάγκες, έτσι και ο ανθρώπινος θυμός καθοδηγείται από στόχους. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ακόμη και τα πιο βίαια άτομα, δεν περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους με το να επιτίθενται στους άλλους. Ξεσπούν σε ορμές. Πίσω από αυτή τη συμπεριφορά, ένα τέτοιο άτομο αισθάνεται ότι απειλείται. Ίσως όχι από όλους εμάς, αλλά από κάτι ή κάποιον.
Τα μονίμως «θυμωμένα» άτομα συνήθως είναι φοβισμένα άτομα. Οι μεγάλοι «νταήδες» έχουν βαθιά πληγωμένους και ευάλωτους πυρήνες. Ξοδεύουν την τοξική τους ενέργεια για να παράγουν θυμό και οργή, πολλές φορές γιατί νιώθουν πως έτσι είναι αυτοί ασφαλείς ή γιατί θέλουν να τραβήξουν την προσοχή και να κερδίσουν το ενδιαφέρον.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι οι περισσότεροι θυμωμένοι άνθρωποι έχουν νοοτροπία θύματος. Νιώθουν διαρκώς ότι ο κόσμος τους χρωστάει διαρκώς πράγματα και ότι όλοι οφείλουν να εκπληρώσουν τις ανάγκες τους. Αυτή η συμπεριφορά σχετίζεται με φόβους και απογοητεύσεις του παρελθόντος ή του «εγώ» τους. Σε αυτή την περίπτωση η προσπάθεια να μιλήσεις μαζί τους σχεδόν πάντα αποτυγχάνει.
Μάθε πώς να αντιμετωπίσεις και να χειριστείς τον θυμό του άλλου
Τι χρειάζεται λοιπόν ένα μόνιμα θυμωμένο άτομο για να ηρεμήσει; Έναν ψύχραιμο άνθρωπο! Όταν αυτός φωνάζει, εσύ σιωπάς ή μιλάς χαμηλόφωνα. Όταν σε πλησιάζει φωνάζοντας, εσύ αυξάνεις την απόσταση. Και όταν λέει πολλά, εσύ δε λες τίποτα ή λες πολύ λίγα. Πιο συγκεκριμένα:
Προσπάθησε να προσδιορίσεις την αιτία του θυμού
Ρώτησε ήρεμα τι συμβαίνει, ενθάρρυνέ τον να σου εξηγήσει και απέφυγε να τον διακόψεις. Έχει μεγάλη σημασία εκείνη τη στιγμή να τον ακούσεις! Προσπάθησε να δεις τα πράγματα από τη δική του οπτική καθώς αυτός εκφράζει τα συναισθήματά του. Όταν τελειώσει, με ήρεμο και χαμηλό φωνητικό τόνο, πες του την άποψή σου. Είναι σημαντικό να επικοινωνείς μαζί του με ενσυναίσθηση. Δείξε ενδιαφέρον για την επίλυση της κατάστασης και προσπάθησε να μην κρίνεις τη συμπεριφορά του. Αυτό δείχνει σεβασμό!
Αποστασιοποιήσου συναισθηματικά
Πολλές φορές ο θυμός του άλλου δεν έχει καμία σχέση με σένα. Όταν το αναγνωρίσεις αυτό, μπορεί να καταφέρεις να αντιμετωπίσεις την κατάσταση αποτελεσματικά. Ίσως το θυμωμένο άτομο, για κάποιους δυσάρεστους λόγους, να εκφράζει τα αρνητικά του συναισθήματα εκείνη τη στιγμή. Ίσως νιώθει κουρασμένο από τον φόρτο εργασίας ή την προσωπική του ζωή ή, ίσως χρησιμοποιεί υποσυνείδητα τον θυμό για να εκτονωθεί και να νιώσει καλύτερα. Πολλοί άνθρωποι, υποσυνείδητα, το κάνουν αυτό. Προσπάθησε να το αναγνωρίσεις και ο μόνος τρόπος είναι η συναισθηματική αποστασιοποίηση. Μόνο αν ο θυμός του αφορά εσένα ή τις πράξεις σου, τότε μην αποστασιοποιηθείς. Συζήτησε μαζί του ήρεμα και ευγενικά, προσπαθώντας να διατηρήσεις τον έλεγχο.
Δώσε χώρο
Αν παρατηρήσεις ότι η συνέχιση της συζήτησης το κάνει χειρότερο, δώσε του χώρο να ηρεμήσει και να σκεφτεί. Αυτό θα μπορούσε να είναι, από το να φύγεις από το δωμάτιο για λίγο, έως το να περάσεις την ημέρα σου μακριά του. Είναι σημαντικό να δίνεις και στον εαυτό σου χώρο, ώστε να μπορέσεις να διαχειριστείς κι εσύ τα δικά σου συναισθήματα..
Θέσε τα δικά σου όρια
Αν και υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, είναι σημαντικό να προσπαθήσεις να θέσεις τα δικά σου όρια. Είτε αυτά είναι λεκτικά είτε οτιδήποτε άλλο. Να είσαι ξεκάθαρη εκ των προτέρων σχετικά με το είδος της συμπεριφοράς που επιτρέπεις και με τι δεν είναι αποδεκτό εάν κάποιος ξεπεράσει τα όρια. Δεν χρειάζεται να υπομείνεις οποιαδήποτε συμπεριφορά που σε κάνει να αισθάνεσαι ανασφαλής ή σε κάνει να νιώθεις δυσάρεστα.
Απέφυγε να επιτεθείς προσωπικά
Ένας εγγυημένος τρόπος για να κλιμακώσεις μια κατάσταση θυμού είναι η επίθεση. Το να χρησιμοποιείς φράσεις, όπως «Πάντα το κάνεις αυτό», είναι πιθανό να κάνει τα πράγματα χειρότερα. Αντίθετα, εστίασε σε συγκεκριμένες συμπεριφορές ή συναισθήματα. Αντί να πεις, «Μου φωνάζεις πάντα όταν είσαι θυμωμένος», πες, «Σε παρακαλώ, μη μου φωνάζεις». Αντί να πεις, «Είσαι τόσο ανυπόμονος», πες, «Μπορείς σε παρακαλώ να είσαι υπομονετικός μαζί μου;». Αυτές μπορεί να φαίνονται σαν ανεπαίσθητες διαφορές, αλλά δεν θέλεις το άτομο να αισθανθεί ότι του επιτίθεσαι.
Βρες κάποια σημεία που ίσως συμφωνείς
Ανεξάρτητα από το πόσο αντιπαθητική ή εξωφρενική μπορεί να είναι η άποψη ενός θυμωμένου ατόμου, σχεδόν πάντα μπορείς να βρεις ένα κομμάτι που να μην είναι τόσο παράλογο. Εξέφρασε τη μερική συμφωνία σου με φράσεις όπως :
- «Μπορώ να καταλάβω πως σκέφτεσαι σε αυτό το σημείο».
- “Μερικές φορές συμβαίνει αυτό. Είναι αλήθεια” (ακόμα κι αν δεν το νομίζεις εκείνη τη στιγμή).
- «Μπορεί να έχεις ένα δίκιο» (ακόμα κι αν αμφιβάλλεις, είναι πάντα πιθανότητα).
Πολλές φορές ο θυμός είναι δικαιολογημένος και απόλυτα λογικός. Στην περίπτωση αυτή είναι συναισθηματικά σοφό να προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε μια ισορροπία. Μπορείς να εξετάσεις εάν υπάρχει κάτι που μπορείς ή πρέπει να κάνεις για να ηρεμήσει και να νιώσει καλύτερα.
Αν ο άνθρωπος αυτός είναι θυμωμένος μαζί σου, εξέτασε το ενδεχόμενο να ζητήσεις συγγνώμη ακόμα κι αν δεν το εννοείς 100% εκείνη τη στιγμή. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό θα ηρεμήσει την κατάσταση και θα σου δώσει την ευκαιρία να ξαναχτίσεις τη σχέση σου με το θυμωμένο άτομο. Το να γνωρίζεις πώς να υποχωρείς μπροστά σε μία κρίση, δε σε κάνει αδύναμη. Σε κάνει ευέλικτη, με άριστες επικοινωνιακές δεξιότητες και ιδιαίτερα ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη!
Εξήγησέ του πως αισθάνεσαι με τις εκρήξεις θυμού
Μπορεί να εργάζεσαι ή να ζεις με ένα άτομο που βιώνει συχνά εκρήξεις θυμού. Αν ναι, μόλις περάσει ο θυμός, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις μαζί του για το πώς σε κάνει να νιώθεις ο θυμός αυτού του ατόμου.
Προσπαθήστε να είσαι καταπραϋντική στις εκφράσεις σου. Για παράδειγμα, αν πεις σε κάποιον εριστικά: «Αναστατώνεις την υπόλοιπη ομάδα όταν φωνάζεις και ουρλιάζεις κατά τη διάρκεια των συναντήσεων», είναι πιθανό να νιώσει θυμό.
Αντίθετα, δώσε του ήρεμα να καταλάβει πως τη στιγμή εκείνη δείχνει έλλειψη σεβασμού. Για παράδειγμα, αν βιώνεις τον θυμό του άλλου στο εργασιακό περιβάλλον μπορείς να πεις: “Νιώθω πραγματικά αναστατωμένη και απογοητευμένη όταν φωνάζεις και ουρλιάζεις κατά τη διάρκεια των συναντήσεων. Δυσκολεύεις την ομάδα να βρει καλές λύσεις”.
Μάθε πότε πρέπει να απεμπλακείς
Φαντάσου αυτή την κατάσταση: Βρίσκεσαι στο δρόμο και ο οδηγός μπροστά σου οδηγεί επικίνδυνα και ακανόνιστα, κάνει επικίνδυνους ελιγμούς, ανεβάζει ταχύτητα και πατάει φρένο, κορνάρει χωρίς λόγο. Εσύ τι πρέπει να κάνεις; Πρέπει να προλάβεις, να ανοίξεις το παράθυρό σου και να επιχειρήσεις να ανοίξεις μαζί του μια συζήτηση για τη σωστή οδήγηση; Φυσικά και όχι. Αλλάζεις λωρίδα και απομακρύνεσαι, δείχνοντας αθόρυβα την ευφυΐα και την προτίμησή σου να παραμείνεις ασφαλής.
Αποκλιμάκωσε το θυμωμένο άτομο με παρόμοιο τρόπο, βγαίνοντας από τη σκηνή συναισθηματικά ή σωματικά, μη συμμετέχοντας στο «δράμα» του. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αυτό μπορεί να είναι το πιο έξυπνο πράγμα που θα κάνεις. Είτε για να μη γίνεις εσύ το αντικείμενο του θυμού του και πάψεις να είσαι ασφαλής, είτε (το πιο πιθανό), επειδή η κατάσταση είναι τέτοια που είναι απίθανο να υπάρξει κάποια θετική λύση.
Το άτομο μπορεί να είναι τόσο θυμωμένο που απλά δεν μπορεί να γίνει μια υγιής, λογική συζήτηση εκείνη τη στιγμή. Αν συμβαίνει αυτό, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να πεις «Ας μιλήσουμε γι’ αυτό αργότερα όταν θα είμαστε ήρεμοι». Δεν είναι όλες οι καταστάσεις επιλύσιμες. Να επιμείνεις αν πιστεύεις ότι υπάρχουν εύλογες πιθανότητες αποκλιμάκωσης του θυμού, αλλά όχι εάν αυτό φαίνεται αδύνατο.
Σαν τα μικρά παιδιά
Όπως στα μικρά παιδιά, αγοράζουμε καραμέλες και γλυκά για να ηρεμήσουν, έτσι και οι συνεχώς θυμωμένοι ενήλικες, έχουν απόλυτη ανάγκη από ένα «γλυκό». Ένα μεγάλο μέρος του θυμού τους οφείλεται στην πεποίθηση ή το συναίσθημα ότι δεν έχουν ποτέ κάτι ή ότι κάποιος έκλεψε ή έφαγε το «γλυκό» τους.
Δώσε τους λοιπόν γενναιόδωρα ένα υπέροχο και λαχταριστό «δώρο», όπως ευγένεια, αποδοχή και συγχώρεση, ακόμα κι αν φαίνονται ότι δεν το αξίζουν! Παρά τον έντονο θυμό τους, τις δυνατές φωνές τους, τις γροθιές που σφίγγονται και τα κατακόκκινα πρόσωπά τους, οι περισσότεροι θυμωμένοι άνθρωποι μπορεί να μας περνούν ένα θλιβερό μήνυμα. Ότι νιώθουν πληγωμένοι, αγνοημένοι, ότι δεν έχουν εκτιμηθεί όσο πρέπει ή ότι δεν έχουν αγαπηθεί όσο έχουν ανάγκη!
Πες τους κάτι ωραίο και γαλήνιο. Συμφώνησε μαζί τους έστω και επιφανειακά. Χαμογέλασέ τους! Δώσε τους, με άλλα λόγια ό, τι ακριβώς τους λείπει εκείνη τη στιγμή. Λόγο για να ηρεμήσουν!
Photo: Niranjan _ Photographs .
Κείμενο της Certified Life & Business Coach και Επικοινωνιολόγου Αφροδίτης Χόντου.
