Η συγχώρεση είναι συχνά το κλειδί για να αντιμετωπίσεις μια κατάσταση. Το να συγχωρέσεις ένα γνωστό σου ή έναν συνάδελφο, είναι πιο εύκολο γιατί δεν αναπτύσσεις μαζί τους μια θεμελειώδη σχέση. Τι γίνεται όμως όταν καλείσαι να μάθεις πως θα συγχωρείς τους γονείς σου για όλα αυτά που βίωσες και σε πλήγωσαν στην παιδική σου ηλικία;
Αυτό που μπορεί να περιπλέξει τα πράγματα περισσότερο είναι όταν έχεις γονείς που δέχονται να παίρνουν τα εύσημα για όλα τα επιτεύγματά σου. Αλλά από την άλλη, δεν αναλαμβάνουν ποτέ την ευθύνη για αυτά που αντιμετωπίζεις σήμερα ως ενήλικας. Μπορεί να σκέφτεσαι σε τελική ανάλυση, ότι επειδή δεν σε κακοποίησαν ποτέ σωματικά, ή επειδή δεν σου έλειψε τίποτα δικαίως πιστεύουν ότι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν.
Τα λάθη στο μικροσκόπιο
Όλα αυτά μπορεί να είναι αλήθεια, αλλά και πάλι δεν ακυρώνουν όλα τα άλλα πράγματα που θυμάσαι. Όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ένας γονέας σου ήταν συχνά αγχωμένος και θυμωμένος ή και οι δύο γονείς σου σε “τραυμάτιζαν” λεκτικά. Ακόμη και το πόσο μειονεκτικά ένιωθες με ένα τους βλέμμα. Μπορεί να σε χρησιμοποίησαν ως πιόνι κατά τη διάρκεια του διαζυγίου τους και να ήσουν παρούσα σε τσακώμους όπου σου ζητούσαν να πάρεις θέση.
Ίσως ένας από τους γονείς σου να είχε απρόβλεπτες και τρομακτικές εναλλαγές διάθεσης ή σου φώναζε όταν έκλαιγες. Μπορεί πάλι να σε συνέκριναν με τα αδέρφια σου. Με αποτέλεσμα να νιώθεις πως τίποτα από όσα έκανες δεν ήταν αρκετά καλό. Ίσως επίσης να ένιωσες πολλές φορές μόνη και παραμελημένη, ενώ δεν έπαυαν να σου υπενθυμίζουν ότι οφείλεις να νιώθεις ευγνωμοσύνη για όλα τα καλά της ζωής σου και πόσες θυσίες έχουν κάνει για εσένα.
Μπορεί να έχεις μεγαλώσει νομίζοντας ότι η παιδική σου ηλικία ήταν απολύτως φυσιολογική. Πως όλες οι οικογένειες έμοιαζαν με τη δική σου και ως ενήλικας δεν έχεις σκεφτεί ούτε λίγο το παρελθόν. Όμως τίποτα σχετικά με αυτό που νιώθεις δεν είναι φυσιολογικό.
Απώλεια ουσιαστικής επικοινωνίας
Το άγχος σε κυριεύει χωρίς προφανή λόγο και μερικές φορές δεν μπορείς να απενεργοποιήσεις τις σκέψεις σου. Δεν υπάρχει ακολουθία στη διάθεσή σου. Τη μια μέρα νιώθεις καλά και την άλλη αισθάνεσαι ευερέθιστη, απογοητευμένη και όλα σε ενοχλούν. Οι στενές σχέσεις δεν λειτουργούν επειδή κρίνεσαι ως ανασφαλής ή επειδή θέλεις να έχεις τον πλήρη έλεγχο σε μια σχέση. Μπορεί πάλι να σε κατηγορούν ότι δεν είσαι συναισθηματικά διαθέσιμη. Τίποτα δεν φαίνεται να σε κάνει ευτυχισμένη και η αλήθεια είναι ότι πασχίζεις να διατηρήσεις μια θετική στάση ζωής.
Η αλήθεια είναι ότι δεν είσαι σίγουρη από που προέρχονται όλα αυτά τα μπερδεμένα συναισθήματα. Αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι έχει συμβεί στην παιδική σου ηλικία που επηρεάζει τη ζωή σου μέχρι και σήμερα. Ταυτοχρόνως, προβληματίζεσαι με το αίσθημα του θυμού που νιώθεις να σε κυριεύει. Κάθε φορά που προσπαθείς να μιλήσεις με τους γονείς σου, η προσπάθειά σου πέφτει στο κενό. Αρνούνται κάθε σου παράπονο και συχνά παίρνεις απαντήσεις όπως “ωραία, άρα ήμουν φρικτή μαμά, το καταλαβαίνω. Δεν έκανα τίποτα σωστά”, οι οποίες σε γεμίζουν με ενοχές.
Απορρίπτουν τα συναισθήματά σου και αρνούνται αυτό που λες. “Δεν ήταν τόσο κακό, σταμάτα να υπερβάλλεις” ή “δεν ξέρω για τι πράγμα μιλάς, δεν είπα ποτέ κάτι τέτοιο” ή “μην γίνεσαι υπερβολική, δεν συνέβη τίποτα από αυτά που λες”. Συναγωνίζονται τις εμπειρίες σου και η απάντηση που λαμβάνεις είναι “να ήξερες εγώ τι έχω περάσει”. Έχεις προσπαθήσει αρκετές φορές να κουβεντιάσεις, μόνο που το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Σου λένε όλοι ότι πρέπει να τους συγχωρέσεις. Ότι πρέπει να παραμερίσεις το θυμό αλλά εσύ δεν μπορείς, χρειάζεσαι μια συγγνώμη.
Η δυσκολία της συγχώρεσης
Οι περισσότερες απαντήσεις που δίνουν οι άνθρωποι όταν βιώνουν μια ανάλογη κατάσταση είναι οι εξής: “Αν συγχωρήσω τους γονείς μου χωρίς να μου ζητήσουν και οι ίδιοι συγγνώμη, θα είναι σαν να μην έχουν καταλάβει τίποτα”. Έχουν την ανάγκη να νιώσουν το αίσθημα της δικαιοσύνης και όσο δεν ικανοποιούνται, η συγχώρεση τους είναι αδύνατη. Μερικοί αισθάνονται ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν εκτός εάν ο γονέας τους δει την πληγή και αναγνωρίσει ότι μπορεί να την έχει προκαλέσει ο ίδιος. “Του αρέσει να πιστεύει ότι ως παιδί είχα μια καταπληκτική παιδική ηλικία. Δεν καταλαβαίνει πόσο υπέφερα. Πρέπει να αντιληφθεί πόσο με πλήγωσε και να αναλάβει τις ευθύνες του”.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι άνθρωποι αναφέρουν ότι οι γονείς τους διαφωνούν με το πώς συνέβησαν τα πράγματα ή αρνούνται το παρελθόν. Αυτό είναι κάτι εξαιρετικά εξοργιστικό γι’αυτούς και ο κύριος λόγος για τον οποίο δεν μπορούν να τους συγχωρήσουν. “Λένε ότι ουδέποτε συνέβη κάτι όπως το θυμάμαι εγώ ή αρνούνται ότι συνέβη και θυμώνω γι’ αυτό.” Η συγγνώμη που έχεις ανάγκη να ακούσεις δεν έρχεται ποτέ και η σχέση παραμένει τεταμένη, γεμάτη με συγκρούσεις και διαφωνίες. Η ζωή όμως συνεχίζεται κι εσύ βρίσκεσαι σε μια φυλακή θυμού ελπίζοντας ότι τελικά θα σε ελευθερώσουν.
4 βήματα για να καταφέρνεις να συγχωρείς τους γονείς σου
Να θυμάσαι ότι το να βρεις γαλήνη για τον εαυτό σου είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο. Υπάρχουν βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις αν βρίσκεσαι αυτήν τη στιγμή σε μια τέτοια κατάσταση. Μπορείς να επιλέξεις να συνεργαστείς με έναν θεραπευτή έτσι ώστε να ανακαλύψεις έναν τρόπο για να συγχωρέσεις τον γονέα σου και να ζήσεις τη ζωή σου πιο όμορφα και με λιγότερες πληγές. Είναι καλό να γνωρίζεις από την αρχή ότι το μέλος της οικογένειάς σου που σε έχει πληγώσει δεν θα αλλάξει. Είναι χρήσιμο να συνειδητοποιήσεις ότι εσύ θα δουλέψεις με τον εαυτό σου για να “ελευθερωθείς” και στη διαδρομή αυτή, είναι πιθανόν να νιώσεις θυμωμένη και απογοητευμένη.
Προσδιόρισε όλα τα συναισθήματά σου
Εντόπισε τα συναισθήματά σου και δώσε τους τον χώρο που χρειάζονται. Εάν σου έλεγαν επανειλημμένα οι γονείς σου πως έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, το να αναγνωρίσεις πως αυτό που νιώθεις απέναντί τους είναι θυμός μπορεί να είναι άβολο. Μην κρίνεις τα συναισθήματά σου, βίωσέ τα ελεύθερα. Το να μάθεις να συγχωρείς τους γονείς σου απαιτεί εντοπισμό και κατανόηση των συναισθημάτων.
“Σκάψε” πιο βαθιά
Πόσο καλά γνωρίζεις τους γονείς σου; Τι ξέρεις για το ποιοι ήταν πριν έρθεις στον κόσμο; Σε ορισμένες περιπτώσεις, το να ανακαλύψεις ότι ο γονέας σου είχε πραγματικά δύσκολα παιδικά χρόνια, μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα γιατί σε μεγάλωσε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Ίσως πραγματικά έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε σύμφωνα με τη ζωή του και με την εποχή που σε μεγάλωσε.
Γνωρίζοντας ότι ο γονέας σου ταλαιπωρήθηκε κι εκείνος, ίσως να δυσκολευτείς πολύ να παραμείνεις θυμωμένη. Ειδικά αν αντιληφθείς ότι οι εμπειρίες σου είναι μέρος ενός δυσλειτουργικού μοτίβου σχέσεων που έχει μεταδοθεί από τη μια γενιά στην άλλη. Λάβε υπόψη σου ότι το να γνωρίζεις τι πέρασαν οι γονείς σου, δεν σημαίνει ότι οι δικές σου εμπειρίες και τα συναισθήματα σου δεν είναι έγκυρα. Μπορείς να έχεις κατανόηση και συμπόνια για αυτούς αλλά να αισθάνεσαι ταυτόχρονα θυμό και αγανάκτηση. Αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας επούλωσης.
Αποδέξου τον εαυτό σου όπως είναι
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάνει κάτι στη ζωή μας για το οποίο νιώθουμε ντροπή ή/και αμηχανία. Η πλήρης αποδοχή αυτού που είμαστε και η αναγνώριση των λαθών που κάναμε είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, υπομονή και θάρρος. Αρετές που μπορεί να μην τις έχει κάποιος από τους γονείς σου. Αυτό μπορεί να εξηγήσει την άμυνα απέναντί σου. Εάν προσπαθήσεις να καταλάβεις ότι κάθε άτομο έχει τη δική του ιστορία, ίσως τελικά να είναι πιο εύκολο για εσένα να μάθεις να συγχωρείς, ειδικά όταν μιλάμε για τους γονείς. Το να δεις κάποιον ως ανθρώπινο ον και όχι ως γονέα από τον οποίο έχεις συγκεκριμένες απαιτήσεις και προσδοκίες.
Δώσ΄τους την ευκαιρία να δουν τις πληγές σου
Νιώθεις ότι χρειάζεσαι να συμφωνήσουν μαζί σου για το τι, πού, πώς και πότε πληγώθηκες. ‘Ισως όμως αυτό που έχεις ανάγκη για να μάθεις να συγχωρείς τους γονείς σου, είναι απλώς να δουν τις πληγές σου και να αναγνωρίσουν ότι ανεξάρτητα από το πώς έγιναν τα πράγματα, πληγώθηκες. Έχοντας αυτό το στόχο στο μυαλό σου, μπορεί να καθοδηγήσεις τη συνομιλία σας και να επαναπροσδιορίσεις την κατάσταση.
“’Δεν χρειάζομαι να συμφωνείς με το πώς θυμάμαι ότι έγιναν τα πράγματα. Θέλω απλώς να αναγνωρίσεις ότι ανεξάρτητα από αυτό, ένιωσα πληγωμένη, λυπημένη και εγκαταλελειμμένη. Ξέρω ότι πέρασες κι εσύ δύσκολα παιδικά χρόνια και αναρωτιέμαι αν έχεις νιώσει το ίδιο στη ζωή σου”. Το να αναγνωρίζεις τις εμπειρίες που έχουν οι γονείς σου, αντί να ανταγωνίζεσαι μαζί τους για το παρελθόν, μπορεί να σε βοηθήσει να δημιουργήσεις έναν ισχυρότερο δεσμό μαζί τους και να εκπαιδευτείς στο να συγχωρείς.
Συμπέρασμα
Η συγχώρεση μπορεί να μοιάζει περίπλοκη, αλλά δεν είναι. Ο χρόνος που χρειάζεται για να φτάσεις σε ένα σημείο στο οποίο μπορείς να συγχωρέσεις τους γονείς σου να θυμάσαι ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προθυμία σου να εξερευνήσεις άλλους δρόμους που θα σε οδηγήσουν στη λύση. Να θυμάσαι ότι είσαι το μοναδικό άτομο που μπορεί να σε απελευθερώσει από τα τραύματα της παιδικής σου ηλικίας.
Κεντρική φωτογραφία, Kampus Production / Pexels.
Κείμενο της Professional Certified Life Coach Γαβριέλλας Καραπατή.
www.gkarapati.gr
