Ξυπνάς το πρωί και η λίστα των υποχρεώσεών σου είναι ατελείωτη. Πριν καν ξεκινήσεις τη μέρα σου, ο σύντροφός σου σε επικρίνει για κάτι και το παιδί σου έχει αργήσει για το σχολείο. Εν τω μεταξύ, οδηγώντας για τη δουλειά ακούς τις πιο εκνευριστικές ειδήσεις στο ράδιο. Φτάνοντας στη δουλειά, μαθαίνεις πως ένας μέτριος συνάδελφος πήρε την προαγωγή που πάντα ονειρευόσουν. Τα νεύρα σου είναι πια ανεξέλεγκτα και η μέρα σου έχει καταστραφεί πριν καν ξεκινήσει. Αν σου θυμίζει κάτι αυτή η μικρή ιστορία, ήρθε η ώρα να μάθεις πώς θα μετατρέψεις το θύμο σε δύναμη.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μια συγκρουσιακή σχέση με το θυμό. Η έκφραση της οργής, τις περισσότερες φορές, δημιουργεί λανθασμένες εκτιμήσεις στους άλλους, με αποτέλεσμα την κακή μας σχέση μαζί τους. Με άλλα λόγια, μαθαίνουμε να νιώθουμε άσχημα για το θυμό μας. Όμως, ο θυμός είναι ακόμα ένα συναίσθημα, μέσα σε πολλά άλλα, και δεν είναι ελάττωμα. Στην πραγματικότητα, είναι ένα από τα πιο δημιουργικά συναισθήματα. Και κανένα συναίσθημαδεν έβλαψε ποτέ κανέναν.
“Αν είμαι καλός άνθρωπος δεν πρέπει να νιώθω θυμό”
Μεγαλώσαμε ακούγοντας ότι ο “θυμός είναι αδυναμία και ντροπή” και ότι αν θυμώνεις εύκολα, δεν είσαι καλός άνθρωπος. Μάθαμε ότι ο θυμός είναι σαν ένα από αυτά τα κουνούπια που βουίζουν και πρέπει να τα σκοτώσουμε πριν μας δαγκώσουν. Όμως ο θυμός δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ένα φυσικό και φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα. Είτε αισθάνεσαι ελαφρύ εκνευρισμό, είτε μεγάλη οργή, όλος ο θυμός πηγάζει από μια αίσθηση παραβίασης.�
Κάποιο “πρέπει” σου, κάποια προσδοκία ή κανόνας, έχει ποδοπατηθεί. Δεν δημιουργούνται όλα τα “πρέπει” ή οι παραβιάσεις ισότιμα σε όλους. Ορισμένες παραβιάσεις είναι ήσσονος σημασίας. Ορισμένες προσδοκίες είναι παράλογες. Άλλες είναι θεμελιώδεις. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, ο δικός σου θυμός, είναι μια ένδειξη. Αποκαλύπτει τις αξίες σου. Μπορεί να σε βοηθήσει να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου και τα όριά σου (ή πού θα ήθελες να βρίσκονται τα όριά σου).
Ενεργοποίηση
Ο θυμός σε ενεργοποιεί και μπορεί να σε παρακινήσει να ξεπεράσεις το άγχος, να αγωνιστείς γι’ αυτό που θέλεις και να δουλέψεις για να αλλάξεις αυτά που δε σου αρέσουν στη ζωή σου. Υπάρχει δύναμη στο θυμό. Όπως είπε ο Μαχάτμα Γκάντι, “ο θυμός, για τους ανθρώπους, είναι σαν το αέριο στο αυτοκίνητο. Σε τροφοδοτεί για να προχωρήσεις μπροστά και να φτάσεις σε ένα καλύτερο μέρος. Χωρίς αυτό, δεν θα είχαμε κίνητρο να ανταποκριθούμε σε μια πρόκληση”. Γι’ αυτό ο θυμός είναι πολύ χρήσιμος. Σε αντίθεση με την απάθεια ή την αδυναμία, που σε κρατούν ακριβώς εκεί που είσαι.
Μετατρέποντας το θυμό σε δύναμη
Πριν αναλύσουμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το θυμό μας για καλό, ας αποδεχθούμε ένα πράγμα: Είναι εντάξει να είσαι θυμωμένη. Δεν κάνεις κάτι κακό. Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που αισθανόμαστε ως απάντηση σε μια πραγματική ή φανταστική απειλή, αδικία ή πρόκληση. Αν διοχετευτεί με τους σωστούς τρόπους, μπορεί να είναι μια απίστευτα κινητήρια δύναμη. Οι έρευνες στο πέρασμα του χρόνου έδειξαν ακόμη, ότι ο θυμός ήταν το κλειδί για την ανθρώπινη επιβίωση, επειδή βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν τα εμπόδια. Πώς, λοιπόν, μπορείς να αξιοποιήσεις την ενέργεια του θυμού σου για να χτίσεις συναισθηματική δύναμη και ανθεκτικότητα, ένα βήμα τη φορά;
- Αυτογνωσία. Το πρώτο βήμα στην εποικοδομητική διαχείριση του θυμού είναι η ανάπτυξη της αυτογνωσίας. Αφιέρωσε χρόνο για να αναλογιστείς τις βασικές αιτίες του θυμού σου. Είναι απογοήτευση, αδικία ή ανεκπλήρωτες προσδοκίες; Η κατανόηση του γιατί αισθάνεσαι έτσι, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις θεμελιώδεις αιτίες των συναισθημάτων σου. Την επόμενη φορά που θα αισθανθείς θυμωμένη, κάθισε με αυτό το συναίσθημα για λίγα λεπτά. Ο θυμός είναι φυσικό μέρος του να είσαι άνθρωπος και όχι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπεσαι. Όταν αλλάξεις την προοπτική σου και δεις το θυμό ως πιθανό δάσκαλο, ανοίγεις την πόρτα στην προσωπική σου μεταμόρφωση.
- Αγκάλιασε το συναίσθημά σου. Μόλις εντοπίσεις τις υποκείμενες αιτίες του θυμού σου, θα είσαι σε καλύτερη θέση να τον αγκαλιάσεις με μη επικριτικό τρόπο. Αναγνωρίζοντας ότι δεν είσαι ο θυμός σου, αφαιρείς κάθε ενοχή ή ντροπή που θα μπορούσες να συσχετίσεις με τον εαυτό σου, όταν βιώνεις αυτό το, συχνά αρνητικά συνδεδεμένο, συναίσθημα. Ο θυμός είναι μια δύναμη, οπότε χρησιμοποίησε αυτή την ενέργεια για να οδηγήσεις την αλλαγή. Είτε πρόκειται για την προσωπική σου ζωή, είτε για την υπεράσπιση ενός σκοπού για τον οποίο είσαι παθιασμένη. Αντί να καταπιέζεσαι ή να εκτονώνεις το θυμό σου καταστροφικά, διοχέτευσέ τον σε θετικές ενέργειες.
- Διαχείριση.Θυμήσου ότι η ανθεκτικότητα χτίζεται μέσω της εποικοδομητικής διαχείρισης του θυμού. Δεν πρόκειται για την εξάλειψη του από τη ζωή σου, ούτε χρειάζεται να είναι μια καταστροφική δύναμη για σένα. Χρειάζεται, όμως, να μάθεις πώς να ανταποκρίνεσαι σε αυτόν με υγιή τρόπο. Η εμπειρία του θυμού δεν σε κάνει “θυμωμένο άτομο” ή κακό με οποιονδήποτε τρόπο. Είναι απλά ένας αγγελιοφόρος που σου δείχνει τις περιοχές στη ζωή σου που χρειάζονται προσοχή. Αντί να αφήνεις το θυμό να φουντώνει, άφησέ τον να σε καθοδηγήσει στις λύσεις των προβλημάτων. Χρησιμοποίησέ τον ως πηγή εσωτερικής δύναμης και ψυχικής ανθεκτικότητας.
- Αναζήτησε τι μπορείς να αλλάξεις. Μερικές φορές ο θυμός μπορεί να είναι καταλύτης για την πρόοδο. Εάν ο θυμός σου προέρχεται από επαναλαμβανόμενη απογοήτευση, μπορείς να τον διοχετεύσεις στο να κάνεις κάποιες αλλαγές. Αυτό απαιτεί πρώτα να ανακαλύψεις την πηγή του θυμού σου και στη συνέχεια να εξετάσεις τι μπορείς να αλλάξεις σχετικά με την κατάστασή σου. Ίσως είναι μια ανθυγιεινή σχέση από την οποία πρέπει να βγεις ή μια κακή κατάσταση διαβίωσης ή ακόμα και ένα τοξικό περιβάλλον εργασίας. Κάνε απογραφή και στη συνέχεια σκέψου ποιο είναι ένα ρεαλιστικό πρώτο βήμα για μια θετική αλλαγή στη ζωή σου.
- Βάλε όρια. Ο θυμός συμβάλλει θετικά βοηθώντας σε στο να ανακαλύψεις τις αξίες και τις προτεραιότητές σου. Όταν κάποιος αγνοεί τις αξίες σου, ο θυμός που αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή, σου λέει πόσο σημαντικές είναι αυτές οι αξίες για σένα. Αντί να παραμείνεις θυμωμένη, δοκίμασε να θέσεις όρια. Εάν διαπιστώσεις ότι ένα άτομο αγνοεί συνεχώς τις αξίες και τις ανάγκες σου και αισθάνεσαι συνεχώς θυμωμένη εξαιτίας του, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ήρθε η ώρα να αποστασιοποιηθείς από αυτό το άτομο.
Ο ρόλος της συμπόνιας
Η συμπόνια έχει τη δύναμη να εξουδετερώνει το θυμό μαλακώνοντας τα αρνητικά συναισθήματα. Μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε τον πόνο, τόσο τον δικό μας όσο και των άλλων, χωρίς άμεση κρίση ή αντίποινα. Επιλέγοντας να δούμε τον θυμό ως σήμα βαθύτερων αναγκών και όχι ως όπλο καταστροφής, μπορούμε να μετατοπίσουμε τις αντιδράσεις μας από επιθετικές σε εποικοδομητικές. Αυτή η προσέγγιση αποτρέπει την κλιμάκωση του θυμού και δημιουργεί μια ευκαιρία να ενεργήσεις με υπομονή και καλοσύνη. Η σκέψη του άλλου, η ικανότητά σου να σκεφτείς, τι μπορεί να προκαλεί το δικό τους θυμό, αν εκείνοι έχουν κάποιες ανεκπλήρωτες ανάγκες ή φόβους σε κάνει ένα υπέροχο άνθρωπο. Ίσως αυτή είναι η ευκαιρία που ψάχνεις.
Kεντρική φωτογραφία, Anna Giorgia Zambrelli / Pexels.
Kείμενο της Επικοινωνιολόγου και Certified Life & Business Coach Αφροδίτης Χόντου.
